39 entry daha
  • aslında doğru bir soru, üslup troll tarzında olsa da cevaplanması gerekiyor.

    en güzel açıklama mahfi eğilmez hocadan gelmiş: http://www.mahfiegilmez.com/…mine-gecebilir-mi.html

    hemen örnek verelim; çok uzağa gitmeyin burada yapılmışı var: https://tr.sputniknews.com/…apan-sirketler-listesi/

    devlet diyor ki;
    - benim ilan ettiğim resmi kur bu. lakin serbest piyasaya, yani normal vatandaşa (ayşe teyzeye) bu kurdan satmıyorum. sadece benden yetki belgesi almış olan ithalatçı ve ihracatçıya bu kurdan döviz veririm.

    vatandaş ise dövize ihtiyaç duyuyor, yerel para ile satılmayan ithal bir ürün almak için (bu ürün zaruretten doğan ithal ilaç, veya tamamen keyfi bir şekilde arzulanmış süslü son model cep telefonu olabilir). karaborsacıya gidiyor ve şöyle diyor "devletin açıkladığı tutarın 2 mislini veririm ne olur bana dolar ver.". karaborsacı da bu fiyata vatandaşa istediğini veriyor.

    tamamen arz talep ilişkisi.

    ek: bu arada parayı peg ederek dolar'a veya başka bir şeye sabitlemek mümkün. mümkün ama ağalık hakkı da denen senyoraj hakkından kimse ödün vermek istemez.

    rastgele bir devlet ele alalım ve diyelim ki devlet birkaç milyon memuruna maaş ödüyor. maaşlar da 100 birim para olsun.

    100 birim para ile 100 portakal alınabiliyor.

    ama bir noktada devletin gelirleri azalıyor (belki daha az vergi alıyor, belki ürettiği petrol gibi doğal kaynakların değeri azaldı, belki de ihracat azaldı, bilemiyoruz) ve parası azalan devlet maaşları ödemekte zorlanıyor. verilen hak geri alınamaz ve maaş da düşürülemez (kovmak da ayrıca masraflı) ne yapıyor devlet? piyasaya daha fazla para sürüyor (amiyane tabirle karşılıksız para basmak). sonra bu olayın pazarda yankılanması oluyor.

    pazarda eskiden 100 portakal 100 birim para ile alınabiliyordu ama artık herkeste bol bol para var, ama portakal miktarı sabit.

    bu noktada enflasyon oluyor ve 100 birim para ile 50 portakal alınabilir hale geliyor.

    ne oldu, memur maaşı hala 100 birim para ama paranın alım gücü düştü. nasıl? devlet, senyoraj hakkı sayesinde enflasyon yarattı ve bütçesini rahatlattı.

    gerçek hayattan bir örnek verelim. yunanistan'ın krize girmesine birçok sebep var, euro'ya geçmek ise bunlardan yalnızca biri ama bu konuda bize güzel bir örnek oluyor. şöyle söyleyebiliriz; maaş ve ücretler (özellikle memur maaşları) drahmi cinsinden olsaydı yerel para (drahmi) devalue edilerek ekonomi bir süre kontrol altına alınabilirdi.
20 entry daha
hesabın var mı? giriş yap