eugene paul wigner

• wigner yarım daire teoremi:
  elemanları -r ile r arasında rastgele değerler alan sonsuza sonsuz bir matrisin (random matrix) özdeğerlerinin olasılık dağılımı yarim daire şeklindedir. neymiş demek ki? en çok olasılıkla sıfıra yakın özdeğerler olacak. daha büyük özdeğerlerin olma olasılığı hızlanarak azalacak.
  
  büyük atomların çekirdeklerinin dinamiği hayli karmaşık olduğu için, wigner enerji seviyelerini analitik hesaplamaktansa rastgele matrix yaklaşımıyla enerji seviyeleri hakkında fikir yürütmeye çalışıp pek başarılı oldu.
  
  rasgele matriksler dümeni 1950'lerde ortaya cikti. o zaman çekirdek parçacık filan moda tabii, ama daha sonra wignerin yaklaşımları yoğun madde fiziğinde de kullanılmaya başlandı. neural network, haberleşme/bilgi teorisi benzeri muhendislik uygulamalarında da kullanılıyormuş (dedi mühendis).
  
  bir de erdal inönü var. wigner'le çalışmış küçükken.