tembel enteller için çin uygarlığı ve hanedanları

• han hanedani (m.o. 206 – m.s. 220)
  
  qin imparatorunun olumunu takip eden isyanlar ve savaslar sirasinda, han devletinin prensi liu bang isimli sahis, basarili bir saldiriyla oldurucu vurusu yaparak, qin donemini bitiriyor ve ilk is olarak, baski altindaki konfucyanizmin tekrar gunisigina cikmasini sagliyor.
  
  hakim felsefe degisse de, asil amac olan cinin birligi degismiyor. ulke icinde duzen saglandiktan sonra batiya dogru yayiliniyor ve onemli bir iki ticaret yolu guvenli hale getiriliyor. bu sayede iskenderiye ve bagdatla ticaret yolu aciliyor ve sonralari roma imparatorluguna ipek ihrac edilmesiyle, bildigimiz ipek yolu kavrami doguyor.
  
  konfucyanizmin serbest kalmasiyla, dusunsel acidan buyuk gelismeler yasaniyor. shiji isimli ilk ciddi tarih kitabi yaziliyor sima oian denen bir tarihci tarafindan. ansiklopediler yazilmaya baslaniyor ki bunlarin en bilineni “daglarin ve denizlerin kitabi”. [sehirciligin etkisi burada bir kez daha ortaya cikiyor. 2000 yil once bunlar daglar, denizler hakkinda ansiklopediler yaziyolar, yunanlilarla birlikte felsefe yapiyorlar, temel bilimler gelisiyor, ortadogudaki sehirlerde daha da onceleri benzer gelismeler yasaniyor, gocebe toplumlar ise daha yaziya gecmediklerinden ciddi bir birikimde veya aktarimda bulunamiyorlar. ama elbette toplumlarin gelisimlerinin boyle dallanip budaklanmasindaki temel etkenler cografi ve iklim kosullari]
  
  bunlarla da kalinmiyor, kagit ve porselenin icatlari da bu doneme rastliyor.
  
  han hanedani bir ara, zengin derebeyleri ve klanlarin biraraya gelmesiyle, yikiliyor ama olen imparatorun esinin cesitli entrikalari ve onemli gorevlere kendi adamlarini yerlestirmesiyle (elbette teoride oglu yonetimde) bir yandan da teknik olarak devam ediyor. yani, ikiye bolunuyor ve diger bolumu de bu cilgin kadinin yegeni idare ediyor. wang mang isimli, ve isminde pek hayir olmayan bu sahis, hsing hanedani denen yeni bir hanedan kurdugunu aciklayarak bu bolunmeyi resmilestiriyor. ama kisa bir sure sonra, kizil kaslar denen ve koylulerden olusan gizli bir teskilat tarafindan olduruluyor. kas derken gozunuzun ustundekinden bahsediyorum, zira bu delikanlilar, kaslarini kirmiziya boyuyorlarmis; muhtemelen boyu daha uzun gosteriyordur.
  
  sonucta benzer ic cekismeler ve daha onemlisi zengin ve guclu ailelerin biraraya gelmesi yuzunden, 220 yilinda bu hanedan yikiliyor ve yerini bir bosluga birakiyor...