menderes'in dramı

• adnan menderes'in psikolojik analiziyle baslayip, her insan gibi iki karakterli olusuna deginen ve duruma gore beliren bu iki karakteri siyasi gelismelerle birlikte ortaya koyan bir kitap.
  
  once cocuklugu, birinci dunya savasi ve hemen sonrasini anlatan kitapta daha sonra menderes'in mustafa kemal ataturk ile tanismasi ve milletvekili olusunun hikayesini ogreniyoruz. en son artik demokrat partisi ile basbakanlik yillari ve hazin son.
  
  ozellikle birinci dunya savasi ve sonrasina yonelik en akilda kalici sey, butun anadolu'nun fakirliginin ve hastaliklar icinde kivranisinin tasviridir. tum bunlarin icinde menderes, aileden kalan bazi topraklari koyluye birakirken, bir kismini elinde tutuyor. koyluye birakmasinin sebebi, birakmasa koylunun onu oldurup el koyacagidir. cunku o topraklarda ortakcidir. menderes'in maharetli bir genc oldugunu, ticaretten anlayan bir buyuk toprak sahibi oldugunu kitapta anliyoruz. askeri-burokratik sinifin temsilcisi yani devletli siniflarin temsilcisi mustafa kemal ataturk ile adnan menderes'in biraraya gelmesi ve anlasmasi ayni zamanda bu siniflarin turkiye'nin gelecegindeki uzlasmasini gostermektedir. sonucta, adnan bey artik vekildir. bu arada bir not, "toprak reformu yapilacakti, yapilamadi" tezinin bir zirva oldugunu bu kitaptan da ogrenebilirsiniz.
  
  aklimda kalan seylerden biri, adnan menderes'in cok hirsli olusu. saniyorum inonu, onu tahsilli olmadigi icin sallamadagindan, kendisi yanlis hatirlamiyorsam, hukuk fakultesini bitirene kadar okuyordu. inonu'ye hirslanmalari buradan baslamistir. sureyya aydemir, parlementoda bu hirsi yuzunden inonu'ye karsi yaptigi agir konusmalarin iktidar ve muhalefet arasindaki iliskiyi zehirlediginden bahseder. bir bakima idama giderken, bu zehirlenme halka da artik en had safhada yansimistir. bugunku siyasi duruma ne kadar benziyor degil mi? bu halk da siyasetciler de ders almaz.
  
  celal bayar'in manipulasyonlari sonucu menderis'in hayatindan oldugu tezini, sureyya aydemir kitapta islemektedir. en aklimda kalan vurucu an, inonu'nun, menderes'in basbakanliginda bir secime gidilmesi kararini menderes'e sunmasi, ama bayar'in baskisi yuzunden menderes'in bu teklifi reddetmesi. eger ki o secim olsaydi, zaten farki kapatmis bir chp, secimi alir ve normal bir sekilde iktidar teslim edilirdi. sonucta, celal bayar yirtmis, olan adnan bey'e olmustur. iki karakterli bir adnan menderes var dedik ya. inonu'ye hirslanan ve muhalefete saldiran bir menderes'in yanisira, mahkemede mahzunlasan, susan, buzulen bir diger menderes var. ozellikle bu ikincisi, onun mahzun ve kederli cocuklugu ile alakali.
  
  bir arkadas guzel yazmis. adnan beyin devri buyuk rakamlarin, aksiyon ve heyecanin devri. tipik turk sagi. oysa ki yaratmamiz gereken insan mantikla hareket eden, dusunen, tartisan, ileri goren bir insan turu olmaliydi.