cento

• cento diğer adıyla merkezi antlaşma teşkilatı ortadoğu’daki güvenliği sağlamayı ve sovyetler’in ortadoğuya nüfuz etmesini engellemeyi hedef alan bir siyasi birliktir. türkiye, iran, irak, pakistan ve ingiltere birliğin üyelerindendir.
  
  1950’lerde orta doğu’nun güvenliğini sağlamak ve sovyetlerin sıcak denizlere inme politikasının önüne geçmek için gerek orta doğu’daki gerekse avrupa’daki devletlerin kendi aralarındaki antlaşmaları teşvik eden abd, türkiye’yi de yalnız kalmaması için çevre ülkelerle antlaşma imzalanması fikrine inandırmıştır.
  
  arap ülkeleri ve bölgenin güvenlik ve barışıyla ilgilenen diğer ülkeler antlaşmaya açık olduğundan ilk önceleri irak ve türkiye arasında imzalanan cento’nun başlangıcı olan bağdat paktı’na pakistan, iran ve ingiltere de sonradan dahil olmuşlardır. antlaşmanın koşulları arap birliği’ne üye devletlere ve işbirliği yapmak isteyen orta doğu devletlerine açık tutulmuştur. bu durumdan yaralanarak birliğe öncelikle ingiltere katılmıştır (1955).
  
  aynı yıl içinde ingiltere’yi pakistan ve iran izlemiştir. böylece pakta üye olan devletlerin sayısı 5’i bulmuştur. gelişmekte olan birlik cento’ya sovyetlerden daha çok arap ülkeleri tepki göstermiştir. özellikle mısır, cento’nun arap birliği’ne karşı yapılmış en ağır saygısızlık olduğunu belirtmiştir.
  
  cento genel sekreterleri;
  
  avni halidi-irak (1955-1958)
  mirza osman ali bey-pakistan (1959-1961)
  abbas ali halatbari-iran (1962-1968)
  rıfat turgut menemencioğlu-türkiye (1968-1972)
  nasır asar-iran (1972-1975)
  ümit haluk bayülken-türkiye (1975-1977)
  sidar hasan mahmud (geçici)-pakistan (1977-1978)
  kamuran gürün-türkiye (1978-1979)
  cento amblemi:
  
  http://i.hizliresim.com/d5k03x.jpg
  
  kaynak:
  uluslararası hukukta anlaşmalar makalesi