türkmençay antlaşması

• kafkaslar'da bin yıldır süren türk hakimiyetine tamamen son veren antlaşma.
  
  ikinci rus-kaçar savaşı 26 mayıs 1826'da abbas mirza'nın aras nehri'ni geçmesiyle başlamıştır. 60 bin kişilik bir orduyla sınırı geçen abbas mirza rusların ellerindeki garnizonları yok ederek tiflis'i ele geçirmeyi düşünmüştür. ancak şehirlerdeki kuşatmaların uzaması, rusların tiflis'te bulunan esas kıtalarını takviye etmesine zemin hazırlamıştır. rus birlikleri kaçar ordusunun önüne çıkmış ve iki ordu arasında küçük çaplı muharebeler meydana gelmiştir. kaçar birlikleri sayıca fazla olmalarına rağmen modern rus birlikleri karşısında tutunamamış ve iran azerbaycan'ına doğru geri çekilmişlerdir. onları takip eden ruslar tebriz, urmiye, erdebil'i işgal etmiş ve tahran'a doğru yürüyüşe geçmiştir. bunun üzerine ingiltere devreye girmiş ve taraflar arasında türkmençay antlaşması imzalanmıştır.
  
  ruslar azerbaycan'ın tamamını istemiş ancak ingilizlerin itirazıyla kuzey azerbaycan'la yetinmişlerdir.
  iran rusya'ya çok ağır bir tazminat ödemek zorunda kalmıştır. ruslar iran topraklarından 40 bin, osmanlı topraklarından 80 bin ermeni'yi irevan'a getirtmiş ve bölgede tampon bir ermeni devletinin temellerini atmışlardır. kuzey ve güney türklerinin teması bu tampon devletçik yüzünden kesilmiştir. revan/irevan/erivan'da yaşayan ve çoğunluğu oluşturan türk aileler iç bölgelere sürgün edilmiştir.