decoherence

• diyelim ki superpozisyon halinde bir parcacik var (misal |1>+|2>). ve diyelim ki olcum aletimizi bu elemana dokundurduk. yazip cizersek goruyoruz ki sistemimizin yeni hali yine bir superpozisyon oluyor:
  
  |alet 1 durumunu olctu>*|1>+|alet 2 durumunu olctu>*|2>
  
  ote yandan alet genelde buyuk oldugu icin (veya parcacigimiz o esnada cok buyuk olan "cevre" ile etkilestigi icin) isin icine sicaklik denilen olasiliksal kavram giriyor. quantum mekanigindeki "belirsizligin" kokeni budur. yoksa schrodinger denklemi deterministiktir: parcacigin ilk halini bilirsem gelmisini gecmisini bilirim.
  
  neyse efendim; parcacigimizin cevre ile etkilesirken gecirdigi surecin adi decoherence. eskiler buna bodoslama "collapse" diyorlardi, bir anda olup bittigini saniyorlardi. ama simdi bunun dinamigini daha iyi biliyoruz.