biz insanlar

• peyami safa'nın bu romanında "aşk"ın ne olmadığına ilişkin bir paragraf vardır; çıkılan yolu ve yoldaşı sahiplenip, "bismillah"tan sonrasına "eyvallah" diyebildiğin taktirde aşıksın der:
  
  …sevmesini bunlar biliyor. susarak sevmesini. erkek susar, kadın da. “beni seviyor musun?”lar yok. “daha mı az, daha mı çok?”lar yok. maziden ve istikbalden şüpheler yok. emniyet yüzde yüz. fedakârlık bitirmiş. “ben seninim, sen de benim.” o kadar. “sözlüyüm” diyorlar. bitti. iki taraf da ölünceye kadar öteki için parçalanmayı göze alıyor. sessiz. aşk mektupları, sitemler, tehditler yok. mutfakta bir tıkırtı iclal, mustafa’nın çorbasını pişiriyor. hep onu düşünüyor. yirmi sene, elli sene hep onu düşünecek. mustafa eşikte görünüyor. sessiz. dil dökmüyor. dil olmayan yerde yalan olur mu? onun bir iclali var. dünya o. mağrur, susuyor. vazife saati. iclal daha çorbayı pişiriyor. ne ciddiyet! sevmesini bunlar biliyor. bunlar olmasa dünya ne kadar tenha ve hazin olur. …
  bizim aşklarımız tam sevgi olmadığı için, manilere rastladığı için, taşlara çarpan su gibi kabarıyor, sıçrıyor, dağılıyor, gideceği yere rahat gidemiyor. bütün tereddütlerimiz, şüphelerimiz, korkularımız, itimatsızlıklarımız, küçük görüşlerimiz, kendimize güvenmeyişlerimiz, iç çekişlerimiz, öfkelerimiz, isyanlarımız, hepsi, hepsi, aşkımızın tam olmamasından, yolunu bulamamasından. bizimkisi aşk değil, aşk hastalığı; onlarınkisi aşk hastalığı değil, aşk.
  
  (bkz: kervan yolda düzülür)