graf spee

• bu zırhlının ölümcül hatası exeter ı savaş dışı bıraktıktan sonra takip edip batırmaması olmuştur. peşine düşen 3 ingilizden en güçlüsü buydu. 20 dk içinde kıçındaki bir top hariç bütün toplarını imha etmişti exeter ın kalan top da gözle nişan alabiliyordu ancak. bunun yanında radyo ve yön bulma sistemlerini de harap etmişti. hatta exeter ın komutanı gemiyi falkland adalarına filika pusulası yardımı ile götürmüştür. o kadar kötü durumdaydı gemi. su almıştı ve yatayla açı yaparak ilerliyordu. hızı da çok düşmüştü. eğer peşine düşüp batırmış olsaydı diğer iki ingiliz de batan gemi ile uğraşacaklarından paçayı kurtaracaktı. daha sonra gemide olan üst rütbeli subaylar olanlara hiç anlam veremediklerini dile getirdiler zaten. çünkü langsdorff böyle bir hata yapacak adam değildi. ve lakin savaşı zırhlı köşkünde değil tamamen açıkta takip edip emirleri veriyordu. bir kez vuruldu. ardından bir daha vuruldu ve geri uçup bayıldı. 2-3 dk sonra uyandırıldı. gemideki bir kaç mürettebat burdan sonra langsdorff un biraz değiştiğini dile getirmişti. 2 küçük ingiliz kruvazöründen kaçarken bir tane 150 lik topu hariç bütün savaş aygıtları ve motorları çalışır durumdaydı. 20 tane tam isabet almıştı graf spee. tüm mutfaklar yok olmuştu. exeter in 203 lük topu gövde zırhında 2 metreye 2 metre bir delik açmıştı. bu delik tamir edilmeden okyanusa çıkmak intihar sayılırdı.
  
  tüm bunlara rağmen langsdorff un exeter i batırmama nedeni bana kalırsa tamamiyle hümanist tavrının bir göstergesiydi. o zamana kadar batırdığı gemilerin hiç birinden kayıp verdirmemişti. herkesi sağ salim teslim alıp ticaret gemilerini öyle batırıyordu. daha sonra gemisinde kaptanlarla muhabbet edip satranç falan oynuyordu. hatta uruguaya sığınırken esirlerden birine exeter ile olan savaşı anlatıp. onların ne kadar cesur ve gözü kara olduğundan bahsediyordu. her neyse muhtemelen langsdorff urugaya giderken gemisini batırması gerekeceğini çoktan biliyordu. ki veda mektubunda yazmış zaten. ingilizlerin kendisini bekleyeceği boğaz çıkışında su seviyesi çok düşük. olası alacağı bi isabette gemi batmayacak karaya oturacaktı. ingilizler de ele geçirecekti gemiyi. daha kötü senaryoya göre ise 1000 den fazla mürettebatı ile beraber batacaktı. langsdorff ne kadar kendilerine şans tanımıyorsa da aynı şekilde ingiliz kumandan da kendi şanslarının %30 civarında olduğunu düşünüyordu. tabii langsdorff ingiliz filosunun boğaz çıkışında kendini beklediğini sanıyordu. halbuki daha 5 günlük yolları vardı. graf spee i tamir için uruguay da en azından 15 gün kalmaları gerekiyordu. uruguay hükümeti ise sadece 72 saat izin verdi. ingilizler başta uruguay hükümetine karşı çıkıp 48 saatten fazla tutulmamaları gerektiğini savunsa da sonraki gün filonun 5 günlük yolda olduğunu öğrenince strateji değiştirip limanda tutulmaları yönünde baskı yaptılar. hatta limanda kalma süreleri artsın diye ingiliz ticaret gemilerinden birini 2. gün ortalarında yola çıkardılar. graf spee nin onu takip etmemesi için 24 saat sonra yola çıkması gerekiyordu kurallara göre. daha sonra uruguay hükümeti graf spee yola çıkana kadar hiç bir geminin demir alamayacağını duyurdu. geminin havaya uçurulacağını son ana kadar kimse beklemiyordu. 700 kadar mürettebatın gemiden ayrıldığını gördüklerinde kalan mürettebat ile ölüm görevine çıkacağını düşündü herkes graf spee nin. sonrasında motorları son kez çalıştı cep zırhlısının açığa gitti. 20 dk ya kurulan bombaların kronometreleri çalıştırıldı. geminin sancağı indirildi. sayım yapıldı ve en son gemiyi langsdorff terketti. 20 dk sonra ise bombalar patladı. gemi yavaşça battı. 1951 e kadar geminin üst bölümü hala suyun dışındaydı. yavaş yavaş çamura batıp o bölümde kayboldu.
  
  hitler langsdorff un kötü bir karar verdiğini düşünüyordu. çıkıp savaşıp hiç olmazsa düşmana zarar verebileceği görüşündeydi. ve lakin graf spee nin sadece 45 dk lık mühimmatı kalmıştı. ondan sonra silahsız kalacaktı. bir de ele geçirilme meselesi var tabii. zaten langsdorff bir gemiyi yapmanın kolay olduğunu ama 1000 tane mürettebatı yetiştirmenin o kadar da kolay olmadığını söylemişti yardımcılarına. verdiği kararın ne kadar doğru olduğu bir kaç yıl sonra anlaşıldı. graf spee nin ikinci kaptanı bir u bot a komutan olarak gitti ve. atlantik te 70 bin tonluk ticaret gemisi batırdı. geri kalan mürettebat da bismarck ve tirpitz gibi büyük zırhlılar da görev aldı sonradan.