paris barış konferansı

• birinci dünya savaşını sona erdiren antlaşmalar 18 ocak 1919 tarihinde paris barış konferansında hazırlanmıştır. 32 devletin katılımıyla başlayan konferans galip devletlerin çıkarlarına uygun kararlar almıştır. almanya ve komünist rusya konferansa davet edilmeyecektir. konferansın en önemli kişileri galip devletlerin liderleri olan abd başkanı wilson, ingiltere başbakanı david lloyd george, fransa başbakanı clemenceau, ve italya başbakanı orlando’dur. tüm önemli kararlar bu kişiler tarafından onaylanacaktır. bunlar arasında milletler cemiyetinin kurulması, beş barış antlaşmasının yapılması bulunmaktadır.
  konferans sırasında amerika kalıcı barışın gelmesini sağlayacak antlaşmaların imzalanması için bastırmıştır. amerika, savaşın bitmesini kolaylaştıran wilson ilkeleri ile gizli antlaşmalar, savaş tazminatı ve sömürgeciliğe karşı bir tavır alsa da ingiltere ve fransa istediklerini konferansta kabul ettirmişlerdir. savaş tazminatı yerine savaş onarım adında bir para alınmış, sömürgeciliğin yeni adı manda ve himaye olmuştur. gizli antlaşmalarla alınan kararların uygulanmasına daha konferans öncesi başlanmıştır. konferansa katılan tüm devletlerin üye olduğu milletler cemiyeti kurulmuştur. cemiyetin amacı ise devletler arası eşitliği savunmak olsa da alınan kararlar her zaman büyük devletlerin çıkarına olmuştur.
  1823 monroe doktrini ile abd, avrupa’nın amerika kıtasındaki faaliyetlerine izin vermeyeceğini belirtmiş ve kendisinin de avrupa’da müdahaleci bir rol almayacağını deklare etmiştir. bu yüzden doktrinin dışına çıkarak itilaf devletlerinin yanında savaşa girmesi ve konferansa katılarak avrupa siyasetine karışması ülkesinde tepki ile karşılanacaktır. zaten wilson ilkerlerine konferans boyunca uyulmaması abd’nin konferans sorası avrupa ile ilişkilerini kesmesine neden olacaktır. monroe doktrinleri etkisini ikinci dünya savaşına kadar devam ettirecektir.
  milletler cemiyetinin alacağı ilk kararlar barış antlaşmaları olacaktır. almanya ile versailles, avusturya ile saint germain, bulgaristan ile neuilliy antlaşmaları imzalanmıştır. 22 nisan 1920’de konferansa osmanlı devleti de davet edilmiştir. sadrazam tevfik paşa başkanlığındaki osmanlı heyeti, kendilerine sunulan şartları çok ağır bulmuş ve konferansı terk etmiştir. ancak daha sonra aynı şartlar imzalanacak sevr antlaşmasıyla kabul edilecektir.
  konferansta üzerinde önemle durulan konulardan biri de azınlıkların durumu olmuştur. viyana kongresinde hanedanlıkların geleceği teminat altına alınırken birinci dünya savaşı sonucu 4 büyük imparatorluğun yıkılışıyla azınlıkların durumu önem kazanmıştır. kendi kaderini tayin hakkı bu milletlere tanınmış ve dünya siyasi haritası önemli değişikliklere uğramıştır. geleneksel diplomasiden popüler siyasete geçiş olarak da adlandırılan bu anlayış osmanlı devletinde etkisini ermeni, rum ve kürt devletlerinin kurulmasının amaçlanması şeklinde gösterecektir.