tomris

• massaget kökenli olduğunu söyleyen bilim adamları olduğu gibi esasında olay çok da karmaşık değildir messagetler bugünkü horasan-şiriderya bölgesinde yaşayan büyük ihtimalle de fars kökenli bir halktır.pers imparatorluğu ise bu bölgeyi tamamen ele geçirmeye çalışmaktadır iskitlerle-persler arasındaki savaş bu bölge içindir ancak iskit devleti (esasında konfederasyon demek daha doğru olur zira bu devletin içinde yaşayan halklar fazlasıyla özerktir) batıda bugünkü ukraynadan doğuda altayların ötesine uzanan kuzeyde sibiryaya genişlemiş bir devlettir genelliklede göçebe topluluklar oluşturmuştur nüfus yapısını massagetler gibi fars kökenli olması kuvvetle muhtemel halklar gibi fin-ogur slav türk halklarınıda bünyesinde barındırmıştır pers destanlarında sadece bu bölgenin hükümdarıy mış gibi betimlenmiştir tomris hatun ancak saka döneminden kalma kurganlar da nerdeyse tamamen türk motiflerini barındıran materyaller bulunmuş olup ordu yapıları da orda sistemindedir yanidüzenli bir ordu olmayıp savaş durumunda toplanan bir ordudur zira pers saldırısı karşısında kısıtlı zamanda çok küçük bir ordu oluşturabilmişlerdir. persepoliste ki tüm milletler kapısının devamındaki kabartmalarda sakalar da betimlenmiştir ve ben sormadan rehberimiz moğollara benziyorlar ama moğol olmadıkları bugün kesinleşmiştir demişti.bugün kazakistanda da tomris hatun önemli bir milli simgedir.antik döneme ait bizim geçmişimiz gün gibi açık şekilde sakalar olmasına karşın türkiye de doğru düzgün saka uzmanı tarihçi yoktur genellikle bilgilerimiz rus kaynaklıdır. petersburg hermitaj müzesinde saka döneminden kalma materyallerle m.s. ki döneme ait materyalleri karşılaştırdığımızda birbirinin devamı olduğu görünmektedir.