antiklerikalizm

• antiklerikalizm isminden de anlaşılabileceği gibi kilise karşıtlığından gelmektedir. (bkz: clergy) (bkz: anticlericalism)
  roma katolik kilisesini aydınlanma sırasında büyük engel olarak gördükleri için bu düşünce gelişmiştir. engizisyonlar, işkenceler, kilise güçlerini yozlaşmış olması bu düşüncede hep etkiliydi.
  
  diderot: ''hıristiyanlardan daha iyi olduğumuzu göstermeliyiz. bilimin iyi insanlar yapmakta tanrıdan daha iyi olduğunu göstermeliyiz.
  
  voltaire, montesquie ve bir çok aydınlanmacı düşünce antiklerikaldir. aynı zamanda jakobendirler, pozitivisttirler. hatta bazı çılgın fikirleri vardır, yeni din oluşturmak gibi. reel politiğe de yansımıştır, portekizde, fransada, rusyada. kiliselerin mallarına el konulması, cizvitlerin kovulması, ortodoks kilisesini gücünün sınırlandırılması, monarkların güçlendirilmesi gibi. bir nevi laikliğin inşası.
  
  yüzeysel bir yorum olarak görünebilir ancak batı ülkelerinin şuanki doğuya kıyasla gelişmişliklerini antiklerikalizmi 1700ler gibi erken bir dönemde geri dönüşü olmayacak bir şekilde halletmelerinde buluyorum.