ıslahat fermanı

• kırım savaşındaki hezimet sonrası, paris antlaşmasından hemen önce avrupalı devletlerin osmanlı iç işlerine karışmasını önlemek amacıyla çıkarılmış ferman. rusya, hıristiyanları bahane ederek iç işlere karışma kapısını aralamışken, ingiltere, fransa ve avusturya "biz niye faydalanmıyoruz lan" diyerek olaya girişmişlerdir nitekim bu 3 ülkenin temsilcileri fermanı hazırlayan grubun içindeydi.
  
  bu ferman hoşgörülü osmanlı'nın bazı hoşgörüsüzlüklerini ortaya çıkarması bakımından ilginçtir. maddelere şöylece bir bakarsak, müslümanlar ve müslüman olmayanlar arasında şu konularda ayrılık görebiliriz: eşit yargılanma, eşit söz hakkı, dini mekan ve ibadethanelerde özgürlük ve en sevdiğim madde: kimse din değiştirme hususunda zorlanamaz. osmanlı devleti bu maddeyle daha önceden resmen "din değiştirmeye zorlama" diye bir eylemin olduğunu kabullenmiştir.
  
  ferman doğal olarak müslüman halkın hoşuna gitmemiştir, bazı hükümleri ise (herkesin askerlik yapması gibi) gayrimüslimler tarafından hoş karşılanmamıştır ve diğer fermanlar gibi bazı maddeleri sadece kağıt üzerinde kalmıştır.
  
  sonuç olarak dış güçlerin baskısıyla ve dış gücü engellemek amacıyla çıkarılan bu dini nitelikli ferman kötü gidişatı durduramamıştır.
  
  http://www.gribilge.com/1856-islahat-fermani/