iskilipli atıf hoca

• tam adı, iskilipli mehmed atıf hoca'dır.
  
  1924 yılında "frenk mukallitliği ve şapka" isimli küçük bir kitap yazmış, 28 kasım 1925 tarihinde mecliste kabul edilen 671 no'lu "şapka iktizası hakkında kanun"un makabline şamil kılınması nedeniyle 4 şubat 1926 tarihinde idam edilmiştir.
  
  1993 yılında, hayatını konu alan kelebekler sonsuza uçar adlı bir film çekilmiştir.
  
  iskilipli atıf hoca'nın idamındaki asıl nedenin şapka kanununa muhalefet değil, milli mücadeleye karşı çıkmış olması olduğu da zaman zaman iddia edilir. bu iddia hem doğru, hem de yanlıştır. şöyle ki, ilgili dönemde şapka kanununa muhalefet etmek ya da menemen hadisesi'ne (yahut izmir suikasti'ne) karışmış olmak, pek çok muhalifin ortadan kaldırılması için bahane olarak kullanılmış, hatta pek çok yerde konu ile ilgisi olmayan insanlar dahi idam edilmiştir. (örnek 1, örnek 2)
  
  dolayısıyla, iskilipli atıf efendi'nin şapka kanununa muhalefetten idam edildiği doğrudur. ama kanunun spesifik olarak onun için geriye dönük olarak uygulanmış olması, işin içinde birden fazla konunun bulunduğu bir siyasi infazın söz konusu olduğu şeklinde yorumlanabilir.
  
  bu noktada bunlara ek olarak belirtmek gerekir ki, milli mücadele yıllarında her kesim gibi islami kesim de, türkçü (yani o zamanın jargonunda, "dinsiz") ittihatçıların bu yeni macerasına destek verip vermeme konusunda ikiye bölünmüştü. mehmed akif, elmalılı hamdi yazır ya da said nursi gibi ii. abdülhamid karşıtı meşrutiyetçilerin milli mücadeleye destek vermeleri, cumhuriyet döneminin (en azından ilk yıllarında) ankara hükümetince saygı görmelerine neden olmuştur.
  
  islami kesim içindeki bölünme, ii. abdülhamid ve meşrutiyet dönemlerinde olduğu gibi tek parti döneminde (1925-1945) de sürmüş, rufai, bektaşi ve mevlevi tarikatları devrimlere (kerhen de olsa) destek vermişlerdir. hilafetin kaldırılmasından türkçe ezana kadar her türlü uygulamaya destek veren önemli bir portre ise, birinci diyanet işleri reisi mehmet rıfat börekçi'dir. 1941 yılındaki ölümüne dek 17 yıl bu görevde bulunmuş olan börekçi, aynı zamanda şapkayı ilk giyen kişilerdendir. börekçi hakkında daha detaylı bilgi için (bkz: mehmet rıfat börekçi/@derinsular)
  
  tema:
  (bkz: kemalizm/@derinsular)