das glasperlenspiel

• aşağı yukarı 2 sene sonra bir arkadaşıma uğradım bugün. dile kolay 4 sene boyunca aynı kaptan yemek yemiş, aynı deliğe sıçmış insanlardık. çok fazla oyalanmadım arkadaşımın evinde birer sigara içtik, biraz muhabbet ettik ve ben yoluma devam ettim.
  
  kurşuni bulutların gökyüzünü kapladığı, yağmur çiseleyen akşam arkadaşımın evinden otobüs durağına doğru yürürken aklıma geldi bu kitap, geçen sene bu zamanlar okumuştum.
  
  --- spoiler ---
  
  kitapta daha üstteki yazarların belirtmiş olduğu üzere josef knecht isimli bir karakter kitabın ana kişisi. bu arada knecht soyadının üzerinde durmakta fayda var. knecht sözcüğü türkçe de serf, uşak, hizmetçi, rençber vs gibi anlamlara geliyor. josef knecht'in romandaki karşıt karakterlerinden biri de plinio designori'dir. plinio, knecht'in aksine castalia dışından bir karakterdir, knecht'in öğrencilik yıllarında tersidir bir bakıma. zamanla ikisi de dost olurlar, plino castalia dışından olmasına rağmen castalia'da okumasına -bir bakıma lütuf ve lanettir- izin verilmiş öğrencidir.
  
  aradan yıllar geçer, knecht henüz magister ludi olmamıştır; ama boncuk oyununu iyice öğrenmiştir. castalia dışındaki yaşama adapte olmaya çalışan designori ise hobi olarak boncuk oyununa devam etmiştir. ikisi karşılaşırlar, eski günleri yad ederler. eski günleri yad ederler, ama görüşme ikisi açısından da pek hoş olmaz; iki karakter de hayata farklı yollardan devam etmişlerdir. biri dış dünyada tutunmaya çalışırken, diğeri dış dünyadan daha soyut castalia'da yaşamını sürdürmüştür. dış dünyaya çıkmıştır josef; ama yine de designori kadar dış dünya ile içli dışlı olmamıştır. zamanın getirdikleri ve götürdükleri, ikisi de henüz gençken çok fazla ortak paydaya ve aynı oradan farklılığa sahip olmalarına rağmen onları birbirlerinden koparmış ve tamamen farklı yollara sokmuştur. aynı komunitenin iki elemanı olan bu iki kişi komuniteler değiştikçe birbirlerinden uzaklaşmışlardır.
  
  --- spoiler ---
  
  aynı komunitede yaşayan ve dolayısıyla ortak paydası birbirlerine yakın olan bireyler komunitelerini değiştirdikçe bulundukları toplumda ortak paydalarını daha genişletmek veya daraltmak zorunda kalıyorlar. bu da aslında kişinin bir bakıma kendi içine dönmesine ya da eskisine nazaran daha fazla kişiyle muhatap olmak adına toplumla olan ortak değerini daha geniş bir skalada tutarak arkadaş olmasına veya arkadaş sayısının artıp dost sayısının azalmasına neden oluyor, bir bakıma kendi benliğinden ödün veriyor.
  
  özet olarak hesse haklı beyler.