yaş

• bugün doğumgünüm. bu sebeple insan yaşı aklıma geldi. bununla ilgili bir kardiyolog tarafından yazılmış, okuduğum bir kitapta bir hesap yöntemi geliştirilmişti. toplum hayatına katılan bir insanın yaşını böyle değerlendirmek; birtakım inançlarla ilgili, gökcisimleriyle ilgili, ya da başka şeylerle ilgili önceden üzerinde karar ve hüküm verilmiş ve tartışması bile abes sayılabilecek takvimlere göre hareket etmekten daha mantıklı gelmişti.
  
  önce yaş çeşitleri belirleniyor.
  
  ilki, gerçel yaşınız. bu, sizin doğumunuzdan itibaren dünyanın güneş çevresinde attığı tur sayısına denktir. kullandığınız takvim güneş takvimi kabul edilmiştir.
  
  ikinci olarak sanal yaşınız. kaç yaşında olduğunuzu hissediyor, sanıyorsanız bu yaş o yaştır. içinde bulunulan zamanlara göre değişkenlik gösterir.
  
  üçüncü yaşınız fizyolojik yaşınızdır. sağlık yaşı da diyebiliriz. bu yaşınız, ideal, sağlıklı bir yaşın sizin bedeninizle karşılaştırılması sonucu tayin edilen yaştır. belli bir mesafeyi belli bir sürede koşabilmek, yürüyebilmek, refleksler, gözlerle odaklı kalabilmek, el-işi becerisi gibi çok farklı ve hesaplanabilen değişkenleri olmasının yanı sıra, doğuştan veya -bir kaza sonucu ya da başka sebeplerden- sonradan ortaya çıkmış birtakım özürler, kalıtsal hastalıklar gibi faktörler de bu yaşın hesaplanmasında etkilidir.
  
  dördüncü yaşınız görüntü yaşınız, gösterdiğiniz yaştır. duruşunuz, yürüyüşünüz, bakışınız, ailenizden aldığınız genlerin özellikleri, giyim ve kuşamınız, makjaj ve benzeri öğeler bu yaşta etkilidir.
  
  beşinci yaşınız entelektüel yaşınızdır. bir nevi bilgi yaşı, tecrübe yaşı. sizin gerçel yaşınızda olan birinden toplum içinde beklenen ve öngörülen ideal bir bilgi birikimine, sizin bilgi birikiminiz kıyaslanarak bulunur. ideal, sokaktaki insan diye sonuna -cik eki getirilerek de küçültülebilir. bu küçültme ahlaki olur. çünkü beklenen bilgi birikimi maruz kalınandır, bireysel çabayla öğrenilen değildir. ülkesinin başkenti, anne-babasının ismi, temel matematik ve dilbilgisi gibi basit ama gururlu sorularla başlamak iyidir.
  
  altıncı yaş -opsiyonel olmakla beraber- hayal yaşıdır. olmak istediğiniz, olmayı hayal ettiğiniz yaştır. en oynar yaş olduğundan opsiyoneldir. yaş hesabına katılıp katılmayacağı, yaşı hesaplananca karara bağlanır.
  
  tüm yaşlar toplanıp aritmetik ortalaması alınır. yaşınız budur.
  
  daha yavaş yaşlanmak için, daha genç kalmak için, yaş şekline göre hayatlara müdahale edilir. üçüncü yaş için düzenli spor yapılır, tedavi görülür, kötü alışkanlıklar bırakılır. dördüncü yaş için estetik olunur, asri genç giyim kuşam tercih edilir. beşinci yaş için çılgınlık yapılır, çocukluk yapılır.
  
  ben hesapladım, fatih'in istanbul'u fethettiği yaştayım. doğum günümüz kutlu olsun.