kazım dirik

• mustafa kemal'in askerlikten istifasını -yanılmıyorsam 8 temmuz 1919- istanbul hükümetine telgraf ile bildirmesinin ardından karşısına çıkıp "siz görevi bıraktığınıza göre evraklarımı kime teslim etmemi arzu edersiniz" deyip zaten içinde ağır fırtınalar ve korkular yaşayan mustafa kemal'i moralen bitiren adam. mustafa kemal'in çok büyük bir üzüntüye kapıldığı ve rauf orbay'a dönüp "sanırım bu dakikadan sonra yapacağımız en iyi iş göz önünden kaybolup kendimizi kurtarmak" dediği rauf orbay anılarında vardır.
  
  bu hareket karşısında tüm ümidini ve dirayetini yitiren mustafa kemal'i çıktığı yola tekrar geri döndüren ise hemen arkasından ziyaretine gelen kazım karabekir olur. paşanın yanında bir grup askerle geldiğini haber alan mustafa kemal tutuklanacağı korkusu ile büsbütün umitsizliğe kapılır. fakat kazım karabekir onu tutuklamak bir yana odaya girer, bir selam çakar ve "ben ve tüm askerlerim emrinizdedir paşam" der. o anda hababam sınıfı muziği ağır tempodan hızlı tempoya geçer, yüzler tekrar gülmeye başlar. fırtına geçmiştir, hareket devam edecektir.
  
  kazım dirik ise bu yaptığına rağmen suçlanmaz ve hem kurtuluş savaşında hem de cumhuriyet döneminde çeşitli vazifelere getirilmiştir. kendisi de bir asker olan mustafa kemal muhtemeln bu hareketi "askeri disipline bağlılık" olarak değerlendirmiş ve kazım dirik'e düşmanlık beslememiştir.
  
  o gün milli hareketi tekrar canlandıran kazım karabekir ise -atatürk'ün neredeyse tüm yakın arkadaşları ve yoldaşları gibi- bir noktada onunla ters düşer ve atatürk tarafından harcanır. öyle ki nutuk'ta neredeyse vatan haini ilan edilir.