jared diamond

• "çöküş" adlı eserinde antik dönemden anasazi, maya, paskalya(easter) adası, grönland vikingleri, yeni gine, uygarlıklarını. günümüzden ruanda, çin, dominik ve haiti, avustralya devletlerini, ağırlıklı olarak çevre ile ilgili sebep-sonuç ilişkileriyle incelemiştir. antik dönemde adı geçen medeniyetlerin çöküş ve tarihten silinmelerine, sahip oldukları doğal kaynakları hoyratça, hiç bitmeyecekmiş gibi, ve günü kurtaran mantıkla tüketerek, ulaştıklarını söylemiş. bu tarihi uygarlıklardan hareketle günümüz uygarlıklarının da aynı hoyrat tavırlarla tüketime devam ettiğine dikkat çekerek; dünyanın yarını hakkında akıllarda soru işareti bırakmak istemiştir.
  diamond'a göre paskalya adası sakinleri adalarındaki ağaçları nesiller boyu kesip, dev heykellerin taşınması, yük ve balıkçı teknelerinin yapılması, inşaat ve ısınma vb ihtiyaçlarını karşılamış. gün gelipte kesilen ağaçlar tükendiğinde, heykel yaptıramayan yöneticiler değerlerini yitirmiş, yeni tekneler yapılamaz olmuş ve böylece ada sakinleri zaman içinde adadan ayrılamayıp, azalarak açlık içinde yok olmuşlardır.