hospitalier

• rodos sovalyeleri, st john sovalyeleri, malta sovalyeleri, hospitalier kavram karmasina aciklik getirmenin sart oldugu hristiyan tarikati.
  
  birinci hacli seferiyle kuduste latince do hospitalis sancti johannis ierosolimitani adiyla 1099'da kuruluyor. 11. - 14.yy arasi orta dogu misyonu süresince st john sovalyeleri veya hospitalier (alm. johanniterorden) ismini tasiyorlardi.
  
  1291'de kutsal topraklarda olan son kaleleri olan akkon memluklulerce düsürülüyor. kaleyi savunanlar arasinda tapınak şövalyeleri de var.
  
  1291 - 1306 arasi avrupa'ya geri cekiliyor, bir müddet kibris'ta bariniyorlar.
  
  1306'da rodos'u bir nevi "isgal" ediyorlar. isimleri hala st john sovalyeleri veya hospitalier. buna ek rodos sovalyeleri geliyor.
  
  1312'de tapinak sovalyelerinin kaldirilmasiya onlarin bazi mülkleri hospitalier'lere devir ediliyor. aslinda hepsi verilmek isteniyor fakat peskes bu iste, feodallerden ve diger kilise tarikatlarindan kalanlari anca toparlayabiliyorlar.
  
  1522'da kanuni sultan suleyman'la baris imzalamak zorunda kaliyor ve rodos'u terk ediyorlar.
  
  1530'da kutsal roma imparatoru besinci karl ecnebi adiyla charles quint, sovalyelere, papa'nin tavsiyesi üzerine malta (yanina gozo ve trablus) adasini hibe ediyor.
  
  st john sovalyeleri veya hospitalier devam etse de artik malta sovalyeleri olarak aniliyorlar.
  
  bu zaman kadar katolik olan tarikat icinde ilk kopuslar basliyor. hospitalier'e lojistik destek icin kurulmus alman ballei brandenburg tarikat organizasyonlari reformasyon sürecinde protestanlasiyor. ve sadece hospitalier veya johanniterorden adini kullanmaya basliyor. bunu st john sovalyeleri adi altinda ingiltere, hollanda ve isvec hospitallereri izliyor.
  
  1798'de osmanlilarin, magriplilerin yapamadiklarini savasmadan napoleon yapiyor ve adayi isgal ediyor. tarikat malta'dan atiliyor.
  
  katolik malta sovalyeleri dagilma noktasina geliyor. rus cari birinci paul tarikata topraklar veriyor, ortodoks olmasina ragmen kendini grand prior yapiyor. (bu olay bazi tarihciler tarafindan gercek malta sovalyeleri'nin son bulmasi olarak yorumlaniyor)
  
  1802'de malta'nin ingilizlere devri üzerine yeni bir heyecan geri dönüyoruz saniyorlar. ama plan tutmuyor.
  
  1811'e kadar protestanlasan st john sovalyeleri, hospitalierdisinda neredeyse bütün almanya, ispanya ve italya'da katolik malta sovalyelerinin mülklerine el konuluyor. sadece bohemya/avusturya topraklarindaki bazi sovalyeler ve mülkleri kendilerini yok olmaktan koruyabiliyor.
  
  1834'de malta'dan kovulduktan italya'da varolus savasi veren katolik malta sovalyeleri messina, catania ve sonrasinda ferrara sehirleri üzerinden en sonunda roma'ya yerlesiyor.
  
  1837'de commonwealthde hizmet etmek icin, fransa ve almanya protestan hospitalierleriyle iliskide protestan "most venerable order of the hospital of st. john" kuruluyor.
  
  1869'da resmen palazzo di malta diger adi villa dei cavalieri di maltada exterritorial bir yabanci devletin elciligi statüsünde malta sovalyeleri taniniyor ve bugüne kadar gelmeyi basariliyorlar.
  
  günümüz:
  
  hospitalierlerin katolik kolu roma'da malta sovalyeleri olarak tarikat hayatina devam ediyor. askeri tarikatligi birakmis durumdalar. (alm. malteser)
  
  protestanlar ise alliance of orders of st. john ( http://www.allianceofstjohn.org/ ) adi altinda ingiltere, almanya ve hollanda'da birlesmis bir tarikat catisi altinda calismalarina devam ediyorlar. alm. johannitter, tr. st john sovalyeleri adini kullaniyorlar.
  
  katolik ve protestan iki kol da yilda bir kez konvanda toplanip, calismalarini koordine ediyorlar.
  
  hospitalier'lerin o ünlü sekiz köseli haci dünya'nin heryerinde hastanelerin, ambulanslarin, doktor ve saglik ekipmanlarinin üzerinde bu iki organizasyon adina kendini hala gösteriyor v e güncel tarihimizin aktif bir parcasi.