toplumsal bilinçaltı

• nasıl ki bilinçaltımız temel güdülerimizden (hayatta kalma ve neslin devamı) etkileniyorsa, topumsal bilinçaltı da bu iki kavramdan beslenir.
  
  o yüzden toplumlarda hayatta kalmayı kolaylaştıracak ortak kavramlar (millet, din vs), yine kalabalıkların ait olma ihtiyacını karşılayan kurumlar (takım, parti,aile vs), zaman zaman sarsılsa, şekil, biçim vs değiştirse bile kolay kolay yok olmaz.
  
  ha keza en refah toplumlarında bile aile ve evlilik kavramları neslin devamı için gerekli görülür. gençleri sürekli darlayan "ne zaman evlencen", "ee çocuk ne zaman" gibi soruların sebebi de, boşanmış kadınların(zaman zaman) hemcinsi arkadaşları tarafından dışlanmasının sebebi bi de bu kolektif itkidir.
  
  dolayısıyla toplumsal bilinçaltı aslında doğası gereği tutucu olmaya meyillidir.
  ancak üretim ilişkilerindeki köklü değişiklikler, medya gücünü eline geçirenlerin kitleler üzerindeki propaganda gücü gibi makro hareketler, toplumsal bilinçaltında değişilik yaratabileceği gibi, toplumsal bilincin bilinçaltına galip gelmesine sebep olabilir.