ibraniler

• ibraniler:
  1)sami ırkındandırlar.
  
  2)mezopotamya havzasında ur kenti ve çevresinde yaşarken mö 2000'lerde hz.ibrahim liderliğinde batıya doğru ilerleyerek kenan ülkesi olarak adlandırılan günümüz filistin topraklarına yerleşmişlerdir.
  
  3)kenan ülkesinde yaşanan kıtlığa bağlı olarak ilerleyen dönemde ibranilerin bir kısmı mısır’a göçmüşlerdir.hz.ibrahim’den sonra hz.yakup ve hz.ishak ile peygamberler idaresinde varlık
  gösteren ibraniler hz. yakup’un oğlu hz.yusuf döneminde tamamen mısır’a göçmüşlerdir.
  
  4)mö 1300'lerde hz.musa önderliğinde varlık gösteren ibraniler bu dönemde hz.musa’nın firavunla olan mücadelesi nedeniyle mısır’dan ayrılmış, bir müddet çöllerde yaşadıktan sonra yeniden filistin topraklarına geri dönmüşlerdir.
  
  5)ibrani “nehri aşan” anlamında olup bu isimle adlandırılmalarında göç sürecinde fırat nehrini aşmaları esas olmuştur. bu durum ibranilerde farklı bir inancı da doğurmuş; geçtikleri fırat nehri’nden ulaştıkları nil nehri’ne kadar olan toprakları tanrı’nın (yahova’nın) onlara vadettiğini (arz-ı mevud) kabul etmişlerdir.
  
  6)ibraniler süreç içerisinde israiloğulları, edomitler, midianitler ve yoktanitler olarak da adlandırılmışlardır. yaygın kullanılan israiloğulları adlandırması hz yakup dönemiyle birlikte ortaya çıkmıştır. yaygın inançlarına göre bu ad hz.yakup’a tanrı (yahova) tarafından verilmiştir.
  inanca göre hz. yakup bir gece rüyasında tanrı yahova ile güreşmiş ve onu yenmiştir. bunun üstüne kendisine “güreşte yenen” anlamına israil adı verilmiş; kavmine de israiloğulları denmiştir.
  
  7)ibraniler hz.davud zamanında başkent kudüs olmak üzere devlet haline gelmişlerdir. devlete en güçlü dönemini ise hz.süleyman yaşatmıştır. hz. süleyman’dan sonra ibraniler mö 1300’lerde merkezi kudüs olan yehuda (yahudi) krallığı ve merkezi samaria olan israil krallığı olmak üzere ikiye bölünmüştür.
  
  8)israil krallığı’na mö 722’de asurlular, yahudi krallığı’na ise mç 587’de babiller son vermişlerdir. babiller bölgedeki yahudileri babil kentine sürgün etmişlerdir. persler döneminde yeniden
  bölgelerine dönmelerine izin verilen yahudiler, büyük iskender imparatorluğu döneminde isyan etmeleri neticesinde baskı altına alınmış siyasi haklarını kaybetmişlerdir. sonraki süreçte roma
  hâkimiyeti altında yaşamaya devam eden yahudiler ms 70’lerde roma tarafından yaşadıkları topraklardan çıkarılarak yeniden sürgün edilmişlerdir.
  
  9)yüzyıllar boyunca dünyanın farklı köşelerinde yaşamını sürdüren yahudiler ıı. dünya savaşı sonrası dönemde 1948’de israil devleti’nin kurulmasıyla birlikte yeniden bu topraklara geri dönmüşlerdir.
  
  10)eskiçağın tek tanrılı dine inanan ilk kavmidirler. musevilik olarak adlandırılan
  bu dinin kutsal kitabları tevrat ve zebur’dur. ibraniler museviliği milli bir din olarak gördüklerinden bu din diğer kavimler arasında fazla yayılmamıştır. kendilerine has kabul ettikleri bu inançları onları yüzyıllar boyunca bir
  arada tutmayı başarmış; yaşadıkları sürgünlerle dünyanın dört bir yanına dağılsalar da sürekli dayanışma içinde olmuşlardır.
  
  11)mimari anlamda günümüze ulaşan tek eserleri “süleyman mabedi” olarak adlandırılan ve tarihi süreçte birçok kez yıkılıp tekrar yapılan yapının duvar kalıntısıdır. “ağlama duvarı” olarak adlandırılan bu nokta yahudiler için en kutsal yer olarak kabul edilmektedir.
  
  12)ibrani alfabesi olarak adlandırılan kendilerine has bir alfabe kullanmışlardır.