frigler

• frigler (mö 750-676):
  1)mö 1200’lerde yaşanan deniz kavimleri göçleri sırasında anadolu’ya makedonya ve trakya havzasından boğazlar yoluyla gelmişlerdir. hititlerin yıkılışa itilmesiyle birlikte hitit hakimiyetindeki şehirlerin büyük bir kısmına hakim olmuşlardır.
  
  2)orta anadolu’da özellikle ankara ve eskişehir havzasına yerleşen bu kitleler mö 750’de kral gordios önderliğinde “gordion” (yassıhöyük) başkent olmak üzere devletlerini kurmuşlardır.
  
  3)ankara, çorum, yozgat, afyonkarahisar ve eskişehir bölgelerinde hüküm süren frigler gordion’dan başka alacahöyük, boğazköy, pazarlı, kültepe, eskiyapar, maşathöyük gibi şehirlere sahip olmuşlardır.
  
  4)temel geçim kaynaklarını tarımsal faaliyetler oluşturmakla birlikte hayvancılık ve özellikle lidyalılarla ve asurlularla ticari faaliyetlerde de bulunmuşlardır.
  
  5)friglerde tarım başta inanç ve hukuk alanında olmak üzere hemen her noktada kendisini hissettirmiştir. öyle ki frig kralları tarıma yönelik sert hukuk kuralları koymuş; öküzünü öldürenin veya sabanını kıranın cezası ölüm kabul edilmiştir.
  
  6)çok tanrılı inancın görüldüğü friglerde en büyük tanrı; toprak ve bereket tanrıçası “kibele” kabul edilmiştir. diğer tanrılar arasında kibele’nin sevgilisi attis, güneş tanrısı sabazios ve ay tanrısı men yer almaktadır.
  
  7)ölülerini kaya mezarlarına ya da “tümülüs”adı verilen gömme mezarlara defnetmişlerdir. en önemli tümülüsleri “midas tümülüs’ü” veya diğer adıyla “büyük tümülüs’tür." tümülüsler üzeri büyük toprak tümseklerle örtülü, ardıç ve sedir ağacı gibi kütüklerle yapılmış mezar odalarını içeren mezar yapıları olup buralara başta krallar ve aileleri olmak üzere asil zenginler türlü ölü armağanlarıyla birlikte gömülmüştür. gordion’dan başka en önemli frig tümülüsleri afyon, eskişehir yöresinde ve ankara civarında bulunmuşlardır.
  
  8)dokumacılıkta gelişen frigler “tapates” adı verilen kilimler ve halılar dokumuşlardır.
  
  9)tarihte ilk hayvan hikayeleri (fabl) örneklerini vermişlerdir.
  
  10)“fibula” adıyla ilk çengelli iğneleri icat etmişlerdir.
  
  11)müzik alanında da gelişmiş olan frigler ilk defa “pan flütü” yapmışlardır.
  
  12)kaya mimarisinde, maden işçiliğinde ve ahşap üzerine oyma-kakma sanatında ilerlemişlerdir. kaya mimarisinde en güzel eserlerini eskişehir’de yer alan kaya mezarı olan “midas (yazılıkaya) anıtı” ve “gerdekkaya kaya mezarı” oluşturmaktadır.
  
  13)dünyanın harf sistemine dayalı ilk alfabesi olan fenike alfabesini kullanmışlardır.
  
  14)mö 676'da kafkasya üzerinden gelip önce urartular’ı güçsüzleştiren daha sonra kızılırmak’a kadar gelen kimmerler tarafından yıkılmışlardır.