ilginç etimolojik bağlantılar
-
kavramları döndürmeye devam edeyim. bir kavram dönüş anlamı veriyor diye o sözcüğü etimolojiden saymayacağız diye bir kural mı var.
iyi de konuyu ilginç yapan zaten kavramların döngüsel bir anlamda buluşması.
mesela;
bu enrty'deki ( #154677679 ) etimolojik incelemelerin ardından dilimizdeki "gezegen" sözcüğümüzün kök itibari ile "eksen çevresinde dolanma" anlamına geldiği sonucu çıkmaktaydı.
konuya arapça kavramları sorgulayarak devam ettiğimizde yine aynı sonuçla karşılaşıyoruz.
çünkü bu lisandaki yörünge anlamına gelen "medar" kelimesi lisandaki döngü anlamına gelen "dvr" kökünden türeyen bir kelimedir.
ve lisandaki "daire", devir (zaman), deveran (ardı ardına tekrarlayan döngü) sözcükleri de bu kökten olup, bu kelimeler dilimizdeki gezegen sözcüğümüzün verdiği anlam ile tam bir uyum içindeler.
şöyle bir tablo karşımıza çıkıyor:
kökten türeyen "daire" kelimesi şu bilgiyi veriyor: o
kökten türeyen "medar" (yörünge) kelimesi şu bilgiyi veriyor: o
o yörüngedeki dairesel döngü yine kökten türeyen deveran kelimesi ile tanımlanıyor: o
ve yine kökten türeyen devir kelimesi zaman anlamına da gelerek, zamanın dairesel çalıştığını anlatıyor: o
dilimizdeki gezegen kelimesi ile arapçadaki bu kavramların arasında tam bir uyum var.
ama haspam, kavramlar döngü anlamına geldiği için bu konuya muhalefet ediyor.
tam bir bilim düşmanı!
etimolojiyi de vereyim:
daire: https://www.etimolojiturkce.com/kelime/daire
medar (yörünge): https://www.etimolojiturkce.com/kelime/medar
deveran/devran: https://www.etimolojiturkce.com/kelime/devran
devir: https://www.etimolojiturkce.com/kelime/devir
gezegen: #154677679
edit: zaman anlamında kullandığımız dilimizdeki "dönem" arapça kökenli olan "devir" ve yunanca kökenli olan "periyot" sözcüklerinin "döngü" anlamını vermesinin nedeninin bu entry'de incelediğim kavramlar nedeni ile olduğunu da belirtmek istedim.
dönem, devir, periyot sözcükleri için... #154470976
ve aramice kökenli olup arapçadan dilimize aldığımız yıl anlamındaki "sene" sözcüğünün etimolojisine baktığımızda yine aynı şekilde bu entry'deki tüm kavramlarla bağlantılı olarak döngüsel bir anlamla karşılaşıyoruz.
https://www.etimolojiturkce.com/kelime/sene
https://www.nisanyansozluk.com/kelime/sene
(bkz: sene-i devriye)
devriye:
https://www.etimolojiturkce.com/kelime/devriye
sistem aynı: o
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap