enuma eliş

• yaratılış ve adalet tanrısı olan marduk ile tuzlu sular tanrıçası olan tiamat'ın savaşını, dünya'nın ve insanın yaratılışını ele alan 7 tabletlik babil destanı. tabletler; 1849 yılında, ingiliz asurolog austen layard tarafından, ninova kütüphanesi'nin kalıntılarında bulunmuştur.
  
  --- spoiler ---
  
  destanın adı olan "enuma eliş" birinci tabletin ilk iki sözcüğüdür ve "henüz yukarının" anlamına gelir. cümlenin tam hali ise "henüz yukarının adı gökyüzü değilken" şeklindedir ve gökyüzünün yaratılışı, destanın beşinci tabletinde geçer. araştırmacılar, bu betimlemeden daha dünya'nın yaratılmadığını ve birinci tablette evren'in yaratılışının anlatıldığını bulmuştur.
  
  ikinci tablette tanrıların savaşa girme nedenleriyle marduk'un hakimiyet isteğini anlatılırken; üçüncü ve dördüncü tabletler marduk'un düşmanlarını yenmesini anlatır. mitolojideki "tanrıların savaşı" motifinin truva savaşı ile birlikte en erken örneklerinden biridir.
  
  beşinci tablet; gökyüzünün, dünya'nın ve fırat ile dicle nehirleri'nin (tiamat'ın savaşı kaybetmesi sonucu akan gözyaşlarından?) yaratılışı anlatılır. altıncı tablette insan, tanrıların kanından yaratılır ve babil şehrini kurar. yedinci tablette ise marduk'un 50 adından övgüyle bahsedilir. bu isimlerden içinde "lugal" kelimesi geçenler, sümerce "kral" anlamına gelir ve üç kez geçer (lugaladubur, lugaldurmah, lugalsuanna). buradan sümerce ve babilcenin bağlantılı olduğuna, hatta asurbanipal'in ninova kütüphanesi'nde bile sümerce kullanıldığına ulaşılabilir.
  
  marduk'un baal-bel ismi ise bir isimden çok unvandır ve ibrahimi dinlerdeki "rab"'i karşılar. ismin kökeni, mezopotamya'nın batısında yaşayan ve incil'de geçen amurrular'ın (joshua-yuşa'nın amurru ülkesini kuşatması) baştanrısı baal'dan gelir. bu tanrıya, bir fenike kolonisi olan ve zamanla fenike'nin gücünü aşmış kartacalılar da inanmıştır.
  --- spoiler ---
  
  kaynakça
  babil yaratılış destanı-enuma eliş- (hasan ali yücel klasikler dizisi, selim f. adalı-ali t. görgü ortak çevirisi)