boudica

• "soylu bir soydan gelen bir kadın olarak değil, halktan biri olarak kaybettiğim özgürlüğün, kırbaçlanan bedenimin, kızlarımın iffetinin intikamını alacağım. bu, bir kadının kararıdır. erkeklere gelince, isterlerse köle olarak yaşamaya devam edebilirler."
  ms birinci yüzyılda britanya'daki iceni kabilesinin kraliçesidir. romalılar ms 43 yılında britanya'yı fethettiğinde iceniler romalılara direnmek yerine müttefik olmayı tercih etmiş 11 kabileden biriydi. bunun faydasını da gördüler. kabileleri bir süre bolluk bereket içerisinde yaşadı. iceni kralı prasutagus bu durumdan o kadar memnundu ki vasiyetinde ülkesini iki kızıyla beraber roma imparatoruna bıraktı. böylece roma'yla dostluğun devam edeceğini düşünmüştü. ancak roma procuratoru caus decianis'in emriyle romalılar iceni ülkesini yağmaladılar. prasutagus'un iki kızına tecavüz ettiler ve kraliçesi boudica'yı kırbaçladılar. boudica ve iceniler intikam almaya kararlıydı. o sene tarlaları dahi ekmediler. kadın, erkek ve çocuk tüm iceniler savaşa hazırlandı. ms 60 yılında isyan başladığında onlara roma zulmünden yılmış diğer britanya kabileleri de katıldı. roma kaynaklarına göre 200-300 bin kişilik bir ordu kurdular (tarihçiler bu ordunun büyüklüğünün aslında 80 bin civarında olabileceğini hesaplıyor) ilk hedefleri emekli romalı askerler tarafından kurulan camulodunum şehriydi (colchester). şehir halkı roma procuratoru catus decianus'dan yardım istedi. ancak, icenileri küçük gören catus decianus sadece 200 kişilik bir birlik gönderdi. boudica'nın ordusu şehri metodik bir biçimde haritadan sildi ve tüm halkını öldürdü. bunun üzerinde ileride britanya valisi olacak quintus petillius cerialis komutasında bir roma lejyonu şehri kurtarmak üzere harekete geçti. cerialis londinium'dan (londra) da destek istediyse de bu destek gelmedi. boudica'nın ordusu tüm roma lejyonunu öldürdü sadece cerialis ve yanındaki bir kaç koruması hızlı atlarıyla kaçarak canlarını kurtarabildiler. casus decianus galya'ya kaçtı. romanın britanya valisi gaius suetonius paulinus isyanı bastırmak için londinium'a doğru harekete geçmişti ancak cerialis'in aldığı yenilgi ve boudica'nın ordusunun büyüklüğünden çekinen paulinus londinium'u feda etmeye karar verdi şehirden kaçanlarla birlikte roma ordusu geri çekilmeye başladı. boudica londinium'u ele geçirdi ve geride kalan tüm halkı işkenceyle öldürdü. britonlar bir soykırımla britanyayı tüm romalılardan temizlemeye kararlıydı. verilamium (st. albans) da yerle bir edildi. yıkılan bu üç roma şehrinde 70-80 bin insanın öldürüldüğü düşünülüyor. romalı mülteciler paulinus'un geri çekilme hızını yavaşlatıyordu. boudica'nın ordusu aradaki mesafeyi kısa sürede kapatmıştı. paulinus mültecilerin kaçışını sağlamak için savaş kararı aldı 10 bin kişilik roma lejyonu savaş pozisyonu aldı. paulinus tecrübeli bir askerdi ordusunu yakındaki ormanı arkasına ve yanlarına alacak şekilde yerleştirdi orman çok sıktı ve arkadan ve yanlardan saldırıyı imkansız hale getiriyordu. ön taraf bir ovaya bakıyordu böylece sürpriz bir saldırı ihtimali ortadan kalkıyordu. boudica ordusunu takip eden arabalara roma lejyonunun etrafını çevirme emri verdi. tek bir romalının bile kaçmasını istemiyordu. üstelik arabalar orduyla birlikte seyahat eden ailelerine romalılara karşı alınması kesin olan zafer için tribün vaizfesi görecekti. içeride kalan roma ordusu ilk saldırıyı göğüsledi. sayıları düşmana göre çok az olsa da romalı profesyonel askerler bu amatör savaşçılara karşı yıllarca eğitimini aldıkları ve en iyi bildikleri işi yapıyorlardı. kalkanlarının ardında kılıç sallıyorlar, bir kaç dakikada bir arkalarındaki askerlerle yer değiştiriyorlar arkada dinlenip tekrar ön safa geçiyorlardı. britonlar roma ordusu tarafından kıyıma uğratılıyordu. öldürebildikleri romalı sayısı çok azdı. bir süre sonra romalılar birer adım birer adım ilerlemeye başladılar. durdurulmaları mümkün gözükmüyordu. britonlar geri çekilip kaçmaya çalıştılar ancak roma lejyonunun etrafına yerleştirdikleri arabalar kendi kaçışlarını önledi. roma ordusu kılıçlarıyla arabalar arasında sıkışan britonların neredeyse tamamını kılıçtan geçirdi. katliamdan kadınlar, çocuklar ve hatta evcil hayvanlar dahi kaçamadı. normalde roma geleneğinde kadınlar ve çocuklar esir alınıp köle olarak kullanılır. bunların dahi öldürülmesi romalıların boudica'ya ve britanyalılara karşı karşı nasıl bilendiklerini gösteriyor. boudica savaştan sağ kurtulduysa da kimi kaynaklara göre kendini zehirleyerek kimi kaynaklara göreyse savaşta aldığı yaraların etkisiyle öldü. paulinus britanyanın yerel halkını ağır şekilde cezalandırmaya başladı. paulinus'un zulmünün haberleri roma'ya ulaşınca yeni bir isyan çıkmasını istemeyen imparator nero paulinus'un yerine publius petronius turpilianus'u vali olarak atadı.