ibşir paşa

• nam-ı diğer puşt ibşir.
  17. yüzyılın ikinci yarısı dolayları, tahtta deli ibrahim var. osmanlı'da devlet organı tam bir yalan rüzgarına dönmüş,kelleler ve hatt-ı hümayunlar havada uçuşmaktadır. mansıb ihsan edermiş gibi paşa huzurlarına çıkan padişahın kapıcıları, mataralarına sakladıkları idam fermanlarını, birden çıkartıp paşaların üstlerine çökerler. valilikten azledilen paşalar can kaygısıyla anadoluda asker toplayıp serseri gezerler, yakarlar , yıkarlar , zulmederler ki , askerleri de suça ortak olup gruptan ayrılmasın , canla başla hizmet etsinler ve paşaların devleti bir vakit daha mümted olsun. zira payitahtda her an her şey olabilir, bir sultan gider öteki gelir, sadrazamların kuyusu kazılır, yeni bir devir başlar.
  
  o sıralarda sultan ibrahim , sivas valisi olan varvar ali pasa'dan ibsir pasa'nın namus ehlini elinden alıp kendisine göndermesini ister. boşnak kökenli varvar paşa mert,dürüst bir insandır. şeriata aykırıdır diye bunu kabul etmez. ipşir paşanın eşini tokat kalesinde sarıca ve sekbanlarıyla birlikte koruma altına alır ve göndermez. artık sivas valiliğinden mazul olmuştur. yine kendisi gibi erzurum valiliğinden mazul olan ve ne yapacağını bilmeden boş dolaşan defterzade mehmet paşa'ya askerlerini birleştirip, istanbula varıp meseleyi şeran çözmek için haber gönderir. ibsir pasa ve birkaç asi daha kendilerine katılacak,böylece kuvvetli bir ordu husul edecektir. o zamanlar evliya çelebinin velinimeti olan defterzade mehmet paşa kafası çalışan, devlet işlerini bilen zeki bir insandır. der ki varvar paşaya , benim izzetlü peder-i azizim bu ibşirin ipiyle çah-i gayyaya yani gayya kuyusuna inilmez. yalancı, alçak, rezil bir hilekardır. savaştan kaçar, ceng ede ede halas oldum diye kizbeder. suret-i haktan görünüp vakt-i hengamda seni meydanda koyar. aman der, itimat ve itikad etme.
  
  bu sırada padişahın üç tuğlu veziri köprülü mehmet paşa, varvarın üzerine gelmektedir. varvar paşa köprülünün ordusunu bozup, onu ve yanındakileri esir ederek elini daha da kuvvetlendirir. bak der defterzadeye, köprülüyü bozdum , ibşir pasa oğlum da bana katılıyor . aynı zamanda, der-i devlet boş durmamakta, padişaha celali gelen paşaları birbirlerine kırdırmak için nice mükafatlar vaadeden hatt-ı şerifler gitmekdedir. daha evvel, senin saçının bir teline, bin can feda ederim diye varvar paşaya mektuplar gönderen ibsir, hilekarlık ile dost gibi yaklaşıp varvarın çadırını basıp, yanındaki az bir kuvveti bozarak varvar paşayı esir eder.
  
  bu aşamadan sonra olanlar osmanlı devleti zamanında basılan evliya çelebi seyahatnamesinde, “meclisde birbirlerine olmaz lakırdılar söylediler” şeklinde sansürlenerek geçiştirilmiş, halbuki osmanlı tarihinin belki de en ölümcül ayarı bu meclisde yaşanmıştır. o sırada varvar ali paşaya, defterzadenin mektuplarını götüren evliya çelebi de oradadır, birkaç gün süren bu yüzleşmelere tanıklık eder.
  
  köprülü mehmet paşa ve yanındakiler , varvar paşaya , şu ölümlü kibir dünyasında , bizi zincire bağladın , tuğlarının önünde yalnayak , başıkabak yürüttün , bizi hicran eyledin. etme bulma dünyasıdır bu, men dakka dukka derler. hani bizim bunca varımız yoğumuz nerde diyince, varvar paşa ibşirden sorun der. bunun üzerin ibşir, nice şetm-i galizlerle eydür: bre ak sakalı kızıla boyanacak! ben senin neni aldım diye kükrer. zaten akıbeti mukarrer olan varvar paşa başlar verip veriştirmeğe: puştlukla bağrı pişmiş, nice kez oğlanlığa düşmüş adam. ben senin ehlini, senin hatrına zina ettirmeyi kabul etmeyip, ırzın için sivas valiliğinden azli göze alıp padişaha asi geldim. ehl-i emaneti muhafaza ettirip günden gölgeden sakındım. şeriata itaat ettiğimden ve günahsız olduğumdan allahın yardımıyla köprülü ile yanındakileri zincire dizdim. sana oğlum deyip itimat ve itikat etmeseydim onlardan beter ederdim. hay gidi, defterzade , akıl sahibi vezir imiş ki ibşir dediğin oğlun aşağılıktır , gaflet üzre olma dediydi. ben inanmayıp senden geçmedim. ben bana düşeni ettim. düşmanlarımdan açık açık mertçe intikamımı aldım. sen aşağılık namıyla meşhur olup , bed-nam oldun der ve varvar paşa son noktayı koyar:
  şimdiden geri şu başımı kesip avradının fercine sok!