hassas ayar argümanı

• olmuş bir şeyin, başlangıçta olma ihtimalini hesaplayıp, bunun düşüklüğü üzerinden yapılan ahmaklıktır. halbuki olan her şeyin başlangıçta olma ihtimali neredeyse sıfırdır zaten.
  
  bir zarı yüz kere atsak, üste gelen sayıları yazarak bir dizin elde etsek, sayılar ne gelirse gelsin o dizinin olma ihtimali başlangıçta 1/6¹°°'dür. üstelik yazdığımız dizinin gelme ihtimali, 100 kere üst üste 6 gelme ihtimaliyle aynıdır.
  
  dalından düşen bir yaprağın izlediği rota ve tam olarak düştüğü yer ve düşme şeklinin o şekilde olma ihtimali sıfıra çok yakındır. ama bir şekilde düşüyor işte. düşen yaprağa bakıp da aaa nereye düştü ohaaaa başlangıçta oraya düşmesi çok düşük ihtimaldi vay beee mi diyoruz? demiyoruz.
  
  ya da annenin o yumurtasıyla babanın o sperminin bir araya gelme ihtimali ve o crossing overlar sonrası senin ortaya çıkma ihtimalin sıfıra o kadar yakın ki... işi üst nesillere dede-ninelere götürdükçe ihtimal geometrik olarak küçülmeye devam edecek. ama olmuşsun işte.
  
  sözün özü, evrende "bu evren nasıl var oldu" sorusunu sorabilecek canlı oluşma ihtimalinin düşüklüğü üzerinden, evrenin var oluşuna madde üstü anlamlar yüklemek ahmaklıktır. zira evrende galaksiler veya akıllı canlılar oluşmasaydı, zaten bu soru da olmayacaktı. bu sorunun sorulmasına zemin sağlayan evrenin oluşum şartlarının ihtimalinin düşüklüğünü inceleyerek mucize aramak, düşmüş bir yaprağa bakıp, bunun buraya düşmesi mucize demek gibi. üstelik ne kaç evren olduğunu ne de evrenin kaç kere bozulup tekrar oluştuğunu biliyoruz. selam ve dua ile...