commodus

• imparator marcus aurelius'un en büyük oğlu olan commodus tahta çıktığında henüz 20 yaşında bile değildi. babası oğlunun en iyi şekilde yetişmesi için dönemin en iyi öğretmenlerini ve filozoflarını tutmuştur. aslında bizim kan dökücü ve zalim olarak bildiğimiz commodus tahtta çıkmasının ilk üç yılında gayet aklı başında ve iyi bir yönetim sergilemiştir. babası marcus aurelius'un saraydan uzaklaştırdığı bazı önemli ve soylu kişileri tekrardan saraya geri almıştır. sonrasında barbarlarla barış anlaşması imzalanmıştır.
  commodus, bir akşam karanlığında amfi tiyatro'dan geçerken birden adamın biri kendisine" senato, onu size gönderiyorum" diyerek saldırmıştır. bu aslında bir suikast girişimiydi. bu girişim muhafızlar tarafından hemen engellenmiştir. commodus yara almadan kurtuldu. daha sonra ortaya çıktı ki bu suikasti düzenleyen kişi aslında commodus'un kız kardeşi lucius'tu. lucius, commodus'u ortadan kaldırmak istemişti. lucius önce sürgüne gönderildi sonrasında öldürüldü. suikast girişimi commodus'ta olumsuz etkiler bıraktı çünkü suikastçı'nın senato ile ilgili sözleri commodus'un kalbinde bir yara olarak kaldı. bu olaydan sonra senatoya karşı içten içe kin beslemeye başladı. o ana kadar içinde bastırdığı bazı ruh halleri yavaş yavaş ortaya çıkacaktı. commodus cumhuriyetin önde gelen ailelerine karşı bazı katliamlar yaptı. artık commodus saraydan çıkmayan zevk ve sefaya dalan biri olmuştu. artık devlet işleriyle ilgilenmiyordu. devlet işleriyle bakanı perennis ilgileniyordu. ne var ki halk- özellikle britanya lejyonlari- onun yönetiminden memnun değildi. britanya lejyonları 1500 kişi seçerek bir temsilci kurul seçtiler ve şikayetlerini commodus'a bildirdiler. perennis'in öldürülmesini istediler. kral onlara uydu ve dediklerini yerine getirdi.
  commodus, onun yerine cleandre¹'yi yeni bakan yaptı. bu arada ordunun durumu da kötüydü. ordu içinde- daha sonra hepsi bastırıldı- isyan eden askerler ortaya çıktı. cleandre'nin bakanlığı da parlak değildi. üç yıl bakanlık yaptı. halkın sevgisini kazanmak için imparator adına hamamlar, kemeraltları ve çarşılar yaptırdı. bunlar aslında bir göz boyamaydı çünkü halka zulüm ediyordu. o ara roma'da veba ve açlık iyice baş gösterdi. ünlü tarihçi dion'a göre günlerce iki bine yakın romalı ölmekteydi. ve sonunda halk uyandı ve saraya doğru isyan bayrakları açtılar. halk sarayın kapısına kadar gelmişti. cleandre muhafız birliklerini halkın üzerine saldı bunu gören halk evlere kaçtı, bazıları ağır yaralanmıştı. askerler sokaklara inmişti. halk evlerinin çatısından askerlerin üzerine taş ve mızrak atmaya başlamış ve onları durdurmuştu. en sonunda commodus cleandre'nin öldürülmesi emrini verdi ve kesik kafasını halka gösterdi.
  
  "commodus gladyatör oluyor (!)"
  ondan önce ki imparatorlar sanata ve edebiyata karşı ilgi duymuşlardı. hatta deli imparator neron bile müziğe karşı ilgiliydi. ama commodus onlara benzemiyordu. yukarda yazdığım gibi babası eğitimi için her türlü fedakarlığı yapmış ve en iyi hocalardan eğitim almıştı. ama commodus git gide saplantılı hale geliyor ve yoldan çıkmaya başlıyordu. commodus kendisine "romalı herkül" yakıştırması yapıyordu. kendisini saraya kapattığı dönemlerde saray içinde gladyatör oyunları düzenliyordu. artık "herkül" gerçek arenalar da kendini göstermek istiyordu. halkın oyunları izleyebileceği bir şölen hazırlandı. bu gösteriye sadece hayvanlar getirildi. bunların arasında deve kuşu,zürafa, panter ve aslanlar vardı. commodus okla hayvanın kafasına ya da kalbine nişan alıyordu. commodus, hızla koşan deve kuşunu durduruyor ve bu kuşun boynunu ikiye bölüyordu. kaynaklar commodus'un arenalarda çeşitli hayvanları öldürdüğünü yazar. artık commodus gladyatör oyunları düzenlemek için daha fazla para harcıyordu. bu da halka ağır vergi yükümlülüğü olarak geri dönüyordu. commodus arenalarda sadece hayvanlarla değil gladyatörlerle de savaşıyordu (!). ama bu dövüşler sonucu önceden belli olan dövüşlerdi. tabi ki "herkül" bu boğuşmaların hepsinden galip ayrılmıştı. arenada ki galibiyetleri her zaman kanlı değildi. gladyatörler, imparator tarafından sadece bir kez öldürücü darbe alıyor ve ölüyorlardı. kaynaklar commodus'un 735'e yakın gladyatör oyunları düzenlediğini yazar. zamanla commodus "herkül" lakabını da beğenmemeye başlamıştı.
  
  "commodus boğuluyor (!)"
  bu çılgın imparatorun gladyatör oyunları düzenleyip herkülcülük oynamaya devam etmesi bir yana dursun devlet işlerini de keyfince yönetiyordu daha doğrusu yönettiriyordu. hemen hemen sıklıkla imparatorluğun valileri sürekli değişiyordu. senatörler hafif bir muhalefette hemen canlarından oluyorlardı. artık commodus kimseye güvenmiyor, herkesi en ufak hatasında cezalandırıyordu.
  böyle bir ortamda canlarını tehlike de gören imparatorun gözdesi marcia, saray mabeyincisi eclectus ve pretoryen lideri laetus bir plan hazırladılar. commodus bir gün avdan yorgun bir şekilde saraya döndü. marcia imparatora şarap ikram etti. şarabını içen commodus yatağına geçti ve uyumaya başladı. ama zehir vücuduna etki etmeye başladığı için yatakta artık kıvranıyordu. artık bundan daha iyi bir fırsat olamazdı. odasına genç ve güçlü bir muhafız girerek commodus'u boğmaya başladı. zehrin etkisinden dolayı commodus bir direnç gösteremedi ve imparator orada katledildi. commodus öldüğünde devletin hazinesinde yüz seksen bin lira duruyormuş. ondan sonra tahta pertinax geçti. onun ölümüyle romalılar rahat bir nefes almışlar ancak bu rahatlık dönemi de uzun sürmeyecektir...
  
  "işte marcus aurelius'un oğlu böyle bir alınyazısıyla yaşamdan ayrıldı"
  
  ¹ " cleandre frigya'da doğmuş sonra köle olarak roma'ya getirilmiştir. imparatorluk sarayında hizmet görmüş ve zamanla commodus'un gözüne girmeyi başarmıştır.
  
  önce gelen marcus aurelius (bkz: #139077282)
  
  kendisinden sonra gelen pertinax (bkz: #137265755)