mızıka-yı hümayun

• osmanlı devleti'nde batı müziğinin bu topraklar üzerindeki eğitimi, üretimi ve icrası 19. yüzyılın ilk yarısındaki topyekun batılılaşma hareketiyle ortaya çıkar. müzikteki köklü değişim ve yapılanmanın ilk uygulandığı kurum ise mızıka-yı hümayun'dur. o dönemde, bu çalışmaları denetlemek adına avrupa'dan dönemsel olarak konuk sanatçılar getirilir. bu davetlerin ilk örneklerinden biri, dünya çapında şöhret sahibi olan belçikalı keman sanatçısı, besteci, pedagog henri vieuxtemps'ın eşi ile birlikte yaptığı osmanlı ziyaretidir. mızıka-yı hümayun'un kuruluşundan 20 yıl sonra, 1848 yılında saraya konser vermek için gelir ve sultan abdülmecit'in talebi üzerine bu kurumu teftiş eder. müzik okulunun ve öğrencilerin durumuyla ilgili değerlendirmelerini padişaha sözlü olarak rapor eder ve bu değerlendirmelerin içeriği ile ilgili görüşlerini ülkesine döndükten sonra 1891 yılında basılan anı kitabıyla okuyuculara paylaşır.
  diğer bir örnek ise hırvat ve italyan asıllı keman sanatçısı, besteci augost von adelburg'un ziyaretidir. istanbul'da doğan ancak daha sonraki yaşantısını avrupa'da sürdüren adelburg da yine hem konser vermek için hem de muzıka-yı hümayun'u teftiş etmek üzere osmanlı topraklarına gelir. daha sonra bu teftişi, geri döndüğünde 1861 yılında bir fransız müzik dergisinde iki cilt olarak yayımlatır. böylece tüm bu ve buna benzer ziyaretler, muzıka-yı hümayun'un dönemin modern sanatçıları ile olan ilişkileri, günümüzde de devam etmekte olan konuk sanatçı programı uygulamalarının ilk öncüsü ve bir sonraki kuşaklar için müzik tarihine ışık tutan önemli bir kaynak olur.