pat deneyi

• david rosenhan, kendisi de dahil , daha önce hiçbir ruhsal sorun yaşamamış 8 kişi belirledi; her biri daha önceden anlaştıkları bir tarihte, amerika’nın değişik yerlerindeki akıl hastanelerine başvuracak, o gün görevli psikiyatriste, kafalarının içinde devamlı ‘pat’ diye bir ses duyduklarını söyleyeceklerdi; ve söyleyecekleri tek yalan bu olacaktı. bunun dışında tamamen normal davranacaklardı.
  
  peki, sonra ne oldu?
  “hepimize ‘deli’ teşhisi kondu ve hastaneye yatırıldık.”
  hepiniz mi?
  “aynen öyle !”
  ve bir kişi bile deli değildi?
  “hayır, bu insanların delirdikleri teşhisini koyacak kimse yoktu. arkadaşlarıma, aileme, ‘birkaç gün kalıp çıkacağım’ demiştim; kimse iki ay tutulacağımızı düşünmemişti elbette.”
  yedisine ‘şizofren’, birine de ‘bipolar’ bozukluk teşhisi konan bu kişilere ağır ilaçlar verildi. kısa süre içinde anladılar ki; doğruyu da söyleseler hastaneden çıkmalarının tek yolu, deli olduklarını kabul edip, iyileşmeye çalışıyormuş gibi yapmalarından geçiyordu. rosenhan, sonunda akıl hastanesinden çıkıp, yaptığı deneyi açıkladığında ortalık karıştı; dolandırıcılıkla suçlandı. hastanelerden biri rosenhan’dan, ‘başka sahte hastalar yollamasını; bu kez hangisinin akıllı, hangisinin deli olduğunu tespit edeceğini’ söyledi. rosenhan’ın, “tamam!” demesi üzerinden bir ay geçtikten sonra; aynı hastane gururla, “41 hastanın sahte olduğunu belirlediğini” duyurdu. bunun üzerine rosenhan, hastaneye hiç bir sahte hasta yollamadığını ilan etti.
  “pat deneyi” amerika’da psikoloji camiasında bazı çevreleri sarstı; onlara göre artık modern toplumda insanların en gizli duygularını anlamak ve kontrol altına almanın yeni bir yolu bulunmalıydı.
  http://www.ozguruniversite.org/…ozgurluk_kapani.php
  ve
  http://en.wikipedia.org/wiki/rosenhan_experiment (ufak farklarla, esas ayni)