nasturilik

• islam'ın altın çağının başlamasının sebeplerindendirler. eski çok tanrılı ve hoşgörülü anlayışını hristiyanlığı tek din benimsemesiyle yitiren doğu roma bu mezhebi sürmüş ve yasaklamıştır.
  
  müslümanların yayılmaları sonucu egemenliğine girdikleri yeni dini kabul etmişler. sonra da kendi dini yaşayışlarını devam ettirmişlerdir. bundan dolayı endişelenen müslümanlar, nesturilerle din tartışmalarına başlamışlar. bu şekilde eski uygarlıkların birikimiyle ve felsefeyle temas kurmuşlardır.
  
  müslüman arapların, bu tartışmalarda başarı için aristo gibi eski filozofları okumaya başladıkları iddia edilir. yine rivayete göre, mutezile mezhebinin yükselişi de bu tartışmaları kazanmalarıyla başlar.