sileni

• 2005 yapımı jan swankmajer filmi.
  
  --- spoiler ---
  film jan swankmajer'in konuşması ile başlar. ona göre, film bir sanat filmi değildir, sanat günümüzde zaten bitmiştir. akıl hastanelerinde iki çeşit idare şekli olduğundan bahseder. bunlardan birincisi hastalarda mutlak özgürlüğün teşvik edilmesidir. ikincisi kontrol ve cezalandırma yöntemidir. swankmajer'in kendi yorumu bir üçüncü yöntem daha olduğudur. diğer iki yöntemin en kötü yanlarını birleştiği bir yöntem. yönetmene göre bugün içinde yaşadığımız tımarhane, budur. konuşma biter, film başlar.
  
  filmin finalinde gördüğümüz süpermarket rafı flimin en başında swankmajer amcanın izleyiciye hitabını hatırlatır. bahsettiği üçüncü yöntemi süpermarket raflarından alışveriş yapan izleyici yaşamaktadır. ne tamamen uyulabilen kurallar vardır, ne de kuralların olmadığı mutlak özgürlüğün yaşanabileceği bir yer. izleyicinin yaşadığı yerde kurallar ve özgürlük birbirine girmiştir. izleyicinin seçimi ne olursa olsun, cezası ve sorumluluğu vardır. iktidarın kurallarına uyarsa kendi mutlak özgürlüğüyle çatışır, özgürlüğünün peşinden giderse tanrı, din, toplum üçlüsüyle. izleyicinin, süpermarket finalinde ambalajından dışarı çıkmaya çalışan eti izlemesi, içinde yaşadığı tımarhanede kendi özgürlüğünün elinden alınmasını, dolayısıyla kendi deliliğini izlemesidir.
  
  --- spoiler ---