rhesus faktörü

• 1941'de amerikalı landsteiner ve wiener tarafından bulunan kan özelliği. çeşitli alanlarda (kan nakli, yeni doğmuş çocuk patolojisi) uygulanır. doktor landsteiner ve doktor wiener insan kanıyla maymun kanı arasındaki yakınlık üstüne araştırma yaparken, rhesus maymununun (macacus rhesus) kanını bir tavşanın damarına bir kaç kere şırınga ettikten sonra tavşandan aldıkları kan serumunu insan kanıyla karıştırdılar. tavşan serumunun beyaz ırktan insanların %85'inin kanında alyuvarları aglütinasyona uğrattığını gördüler. bu aglütinojene rhesus faktörü adı verildi. alyuvarları rhesus faktörüyle aglütinasyona uğrayan %85'lik kesime rhesus pozitif, aglütinasyona uğramayan %15'e de rhesus negatif denildi. rhesus grubu, klasik kan grubu sistemiyle hiç bir ilgisi olmadan, mendel kanunlarına göre ana ve babadan çocuğa geçer. bir insanın genetik formulu saf tip veya homozigot veya saf olmayan tip veya heterozigot olabilir. aynı kan grubundan olan vericilerden veya genel vericilerden bir kaç defa kan almış olan bazı kimselerde görülen olaylar ve kazalar rhesus uyuşmazlıkları sayesinde anlaşıldı. bundan dolayı bir kaç defa kan almak zorunda kalan hastalarda rhesus grubunun bilinmesi şarttır.
  
  yeni doğmuş çocuk patolojisini ilgilendiren bir çok konu da rhesus grubunun bilinmesi çok önemlidir. aynı aile içinde seri halde meydana gelen erken doğum veya küçük yaşta ölüm olayları uzun zaman soydan geçme frengiye bağlandı. oysa bunlar sadece kan uyuşmazlığından iler geliyordu. rh+ bir baba ile rh- bir annenin çocukları genellikle rh+ olur. kan nakillerinde olduğu gibi, rh- bir annenin rh+ olan ilk çocuğu anneyi duyarlı hale getirir ve rh antikorlarının oluşumuna sebep olur. ilk doğum normaldir ama ikinci bir gebelikte ve bundan sonraki gebeliklerde annenin rh antikorları çocuğun kanına geçer ve gittikçe büyüyen hemolitik durumlara yol açar. ilk çocuk veya çocuklar sağlamdır, ondan sonrakiler içinse yaşama imkanı azdır. rh sistemi içinde annenin kan grubunun araştırılmasından başka günümüzde rh- bir kadının kanındaki anti rh aglütininlerin miktarı da belirlenebilmektedir.