theotokos

• efendim arapça ve sami dillerdeki "rab", büyük sözcüğü ile alakalıdır. mesela özel kalemler eskiden özel kalem müdürü oldukları yetkililerden "büyüğümüz" diye bahsederlerdi. "değerli büyüğüm sizinle görüşmek ister." bu yüzden hem "efendi" anlamı vardır, hem de "mürebbiye" ile kökteştir: çocuğu büyüten şahıs.
  
  kyrios sözcüğü de yunancadır, hint-avrupa dil ailesinde kökü "büyümek, şişmek" anlamına gelir. evin büyüğü kyrios'tur, evin reisi gibi.
  
  ayrıca eklemek gerekir ki, rab sözcüğü "rabbi" ile de akrabadır. rabbi musevilerde öğretmendir, aynı mürebbiyede olduğu gibi.
  
  aramca ve akabinde süryanice konuşulan yıllarda gelişmiş hıristiyanlığın metinlerinde de rabbi isa'ya dair kullanılır. hıristiyan akaidinde daha sonraları karşı çıkışlar olsa da isa'nın tanrısallığı "anaakım"da kesindir, dolayısıyla kendisine "rab"bin tam olarak karşılığı, bir tür "calque" hali olan kyrios'un kullanılması kesinlikle tuhaf değildir.
  
  gelelim theotokos'a. anadolu'nun yerli ve başat tanrısal figürü, ana tanrıçaydı. hıristiyanlık yayıldığında da, tasvirlerde meryem, en az isa kadar, hatta ondan daha fazla yer tutuyordu. o yüzden efes konsulünde nestorius'un "meryem tanrı'nın değil, kyrios'un (efendi'nin) annesidir" diyen görüşleri kadar, "meryem ana tanrıçadır" fikriyle yayılan halk hıristiyanlığına da cephe alınmış, bir ortak uzlaşı yolu olarak "tanrıça değil ama theotokos, tanrıdoğurandır" denmişti. bu bile yeterli gelmemiş, halk meryem'i çok önemsemiş, onu fiilen tanrıçalığa yükseltmiş, buna tepki olarak da ikonoklazm, yani ikonakırıcılık hareketi doğmuştu.
  
  theotokos ortodoks hıristiyanlığının bir ihtiyacından doğduğu ve bir tür insan-tanrıça arası geçiş formunu işaretlediği için protestanların theotokos ifadesini kullanmaya ihtiyaç duymamaları normal.
  
  çevirilerde hata aramak abes, bu metinlerin tarihi birer metin olduğunu ve sıfatların, kurumların, ekollerin yerel ihtiyaçlardan doğduğunu akılda tutmak, bu entry'nin bir şekilde cevap verdiği yazarın hatalarına düşmenizi engeller.