dergah-ı mualla

• farsça kökenli, kapı anlamındaki "dergâh" kelimesi ile arapça kökenli yüksek, yüce anlamındaki "muallâ" kelimesinin bir araya gelmesiyle oluşturulan bir terkiptir.
  
  dergâh-ı muallâ tabiri, mecazi anlamda abidevi bir kapıdan içine girilen osmanlı sarayını ifade etmektedir. arşiv belgelerinde, ilgili yazının muhatabını tanımlayan elkab kısmında, "dergâh-ı muallâm kapucu başlarından...." şeklinde binlerce, hüküm, kayıt vs. bulunmaktadır.
  
  yine osmanlı belgelerinde, dergâh-ı muallâ tabiri ile eş değer olarak dergâh-ı âlî'nin de kullanıldığı görülür. dergâh-ı âlî de aynı şekilde padişahın oturduğu sarayın yüce kapısını nitelemektedir. aynı zamanda saraya mensubiyet ve aidiyet bildirir bir tabirdir. belgelerde, "dergâh-ı âlî ekmekçibaşısı, dergâh-ı âlî hamlacısı (kayıkçı).... şeklinde hükümler bulunmaktadır.