debe
-
debe sabaha karşı yenileniyor. bu yüzden içinde hem bugünden hem dünden içerik barındırabiliyor. peki hiç düşündünüz mü niye böyle? bu hafta national geographic'te "sözlükler diyarı" programında:
sedat kapanoğlu (emekli yetkili, dede):
"aslında günlük istatistikleri güncelleme işini ekşi sözlük'te ilk yeni günün ilk dakikalarında, gece yarısı olacak şekilde ayarlamıştım hemen güncellenmesi için. lakin ilk aylarında softcomca'da, yani o dönem kanada'da host edildiğinden 7 saat farktan dolayı güncelleme bize sabah 7'de yansıyordu. o dönem entry'lerde saat bilgisi tutulmadığından ve görünmediğinden de insanlar bu saat farkından haberdar değildi...
*ööökkhhhöörrrçç..kkhhhhrk* (balgamlı dede öksürüğü)
nerede kalmıştım? hah birkaç ay sonra hosting'i türkiye'ye taşıdık aslında. ama istatistik güncelleme gibi yüklü bir iş için sabah erken vakitler tenha geldiğinden, insanlar da bu rutine alıştığından öyle kaldı evladım. bi su getirir misin çocuğum? *ööhhr.. öh*"
sedat dedeyi atölyesinde geride bırakırken debe'nin sabah güncellenmesinin gizemini aralamanın mutluluğuyla ekibimiz afrika savanlarına doğru yol alıyordu. -
epey uzun zaman sonra debe'ye baktım, en tepede şunu gördüm:
(bkz: #58490569)
200 küsur fav'ı var, kaç şukusu var bilinmiyor. dedim ki bunu beğenenlerin görüşü beni hiç ilgilendirmiyor, hepsinin görüşünden topyekün kurtulsam umrumda olmaz. istedim ki orada bir 'bu entry'i beğenenlerin beğendiklerini bana gösterme' seçeneği olsun, debe'den bu şekilde toplu azaltma, eleme yoluna gidebileyim.
bunu yapsalar kısa zamanda debe'de beni ilgilendirmeyen entrylerden kurtulurum, debe de kısa sürede bana bir şey ifade eder hale gelir.
sonra bunu yazayım da belki yapılır diye düşündüm, şimdi de 'ne zamandır sözlüğe kişiselleştirmeye yönelik yeni bir şey yapılıyor ki?' düşüncesi geldi, yerleşti. entry'i niye yazıyorum hissi ile doldum.
o his ile kapatıyorum. -
trafik üretmesi açısından ekşi sözlük'ün işine yaradığı muhakkak olan bu kısım bana, tıpkı kral tv top 20 gibi, uzun zamandır bir şey ifade etmiyor. (zaten işlevsel olarak düşünürsek ismi de dünün en beğenilen entry'leri değil dün en çok şükelalanan entryler (deçşe) olmalı. böyle değerlendirildiğinde, "kimler tarafından en çok şükelalanan?" kısmı daha bir önem kazanıyor.)
eğer toplamda en çok şükelalanan entryler ile ilgilenmiyorsam özelde en çok şükelalanan entryler ile ilgileniyor olabilir miyim? olabilirim. misal badilerimin badilerinin şükelaladığı entryler ile ilgileniyorum. niye ilgileniyorum? çünkü seçmeye ve takip etmeye değer bulduğum kişilerin seçip takip ettiği kişilerin beğendiği içeriğin de bana bir şey ifade etme olasılığı yüksek görünüyor.
dahası seçenekler/ayarlardan bu uygulamaya katılım hakkının tanınmasının mümkün ve makul olduğunu biliyor, kodlanmasının da çok zor olmayacağını tahmin edebiliyorum.
bu badinin badisi (seçilmiş/daraltılmış çevrenin seçkisi) şeysinin niye hala seçenek olarak sunulmadığını ise bilemiyorum, tahmin de edemiyorum.
badilerin favladıkları bu ihtiyaca yönelik tek girişim. o da sadece birinci dereceden badilerin favladığı entryleri gösteriyor, badilerin badilerinin seçkisini, yani daha geniş bir müşterek ilgi/muadil ağının beğenisini değil.
sözlük, bu konuda da, sözlük içi denkler, benzerler, müşterekler arasında sosyalleşme, kaynaşma, birbirinden haberdar olma işini sosyal medyaya devretmiş görünüyor. sosyal medya ise o işi dışarıdan yaparken, mecburen, yazarları toplumlaştırıp kaynaştırma değil bir grup yazarı sivriltip ayrıştırma eğiliminde oluyor. kullanıcılar ve yazarlar aynı düzlemde birbirleri ile değil, seçilmişler ve temsilciler aracılığı ile paylaşımlar üzerinden etkileşmek durumunda kalıyorlar, bu yatkınlığın dışına çıkamıyorlar.
sözlüğün, toplumsal olarak, en mühim kazanımı kafa dengi kaliteli yazarlar bulup, takip etme, iletişime geçme değil, kafa dengi (ve mümkünse üstü) bir toplum bulma, yaratma idi, öyle de kalmalı. -
-
(bkz: debe ne be?)
-
-
bu listeye sosyal medyada milyon kere paylaşılan bir yazının sadece bir bölümünü -alıntı olduğunu belirtmeden- kopyala-yapıştır yöntemiyle sözlüğe yazarak girmenin mümkün olması hiç şaşırtıcı değil.
(bkz: #53808945)
yazının aslı(3. paragraftan itibaren alınmış) -
sözlüğün tık sayısı düştü anlaşılan.
az tık az dürüm anlamına geliyor. -
sözlük yönetimine teşekkür etmemiz gerekiyor. teşekkür etmemiz gerekiyor çünkü türkçemizin ileride "yapılması gereksiz ve anlamsız liste" diye bir tanıma ve bu tanım için kullanılacak bir kelimeye ihtiyaç duyması halinde "uğraşmayın ey ankara dil tarih coğrafya fakültesi, buyurun burada hazır bulunmuşu var." diyerek koca koca profesörlerin önüne "debe" kelimesini atıveririz!...
kaldırılmasına kızmadım, gelişine de sevinmedim. zamanında, yani eski debe dönemlerinde, milletin "allaaaah debeye girmişim, debe de debe" diye çiftetelli oynmasına veya kalktığı andaki "neden kalktı lan debe negzel sabah serviste okuyordum, ufkumu açıyordu. sözlük bitti.net!!!" demesine da çok bir anlam verememiştim. evet debe vardı, girince hoşunuza gidiyordu da hayatın anlamını bulmuş gibi sevilecek bir mevzu değildi. neticede hayatın sırrını vermiyorsunuz, e debeye girenlerin neredeyse çoğunun aman da aman bir kalemi yok tefrika şeklinde entry'ler yayınlasın, bizler de abonesi olup hayat görüşümüzü o adamla özdeşleştirelim. hani buraya yazdıkları için kendisine edebiyatçılar derneği tarafından plaket armağan edilen ya da toplumsal bir tepki başlatıp türkiye'nin onlarca yıldır devam eden x meselesine çözüm bulan falan da duymadım. neticede ağırlıklı olarak liseli ve üniversiteli kesimin kendi karakterini bulma aşamalarında rol oynayan bu sitenin debe listesinin de bu denli abartılmaması lazımdı benim için.
neyse... bu hede gitti geldi, ben de her fani kul gibi "neymiş acep bakalım?" diyerek yenisine hemen her gün göz atmaya başladım.
algoritması şöyleymiş, entryler böyle seçiliyormuş anlamam. bu hususlara kafa yoracak kadar da boş vaktim yok çünkü bana bir getirisi yok. gelgelelim tüm bu zırvalıkları bir kenara bırakıp "müşteri" bakış açımla, yeniden geldiğinden bu yana edindiğim izlenimlerin sonucunda fikrimi yazmam gerekirse naçizane görüşüm sevgili sözlük yönetimi sizin bu yeni liste olmuyor... yani algoritmadaki ayarsızlık mı etkili yoksa seçici kurul başkanınız hergün manitasıyla kavga edip de listeyi ondan sonra mı seçiyor onu bilmiyorum ama hazırladığınız liste her geçen gün çok daha başarısız, çok daha saçma ve çok daha kalitesiz entry'lerden oluşuyor. "10 fav alan neden debede lan?" demiyorum da sol frame'de yığınla debelik mevzu gün boyu akarken misal o deli prensesin penis sevgisinin boyutunun debelik ne gibi bir esprisi var anlayamıyorum be sözlük...
bu duruma elbette kendinizce doğru bir açıklama bulabilirsiniz. mesela ekşi yönetimi olarak: "ulan afacanlar car car yazmasını biliyorsunuz da bu serverlar su yakmıyor, elini cebine atan yok. deftere yazdırmaktan yemeksepetindeki veresiye defteri hiroşima gibi patlayacak. siteye her ay 10000 yeni adam almaktan başka çare de bulamıyoruz. bu yeni gelenler de sitede tutunmak için ergenlik hezeyanlarıyla dolu abuk sabuk yazılar yazacak, her türlü cinsellik muhabbetini arşa taşıyacak, her başlık altında en fazla 10 entry sonra birbirinin anasına ailesine galiz küfürler edecek ki site tık alacak. maalesef toplum çok bozuldu artık bilgi, görgü, nezaket değil, küfür, kıyamet, trollük prim yapıyor e biz de siteyi ve onun genel vitrini olan debeyi böyle çöplerle dolduruyoruz ki ekmek çıksın. e biz daha ne edek sen söyle lantirn?" diyebilirsiniz.
bunu açık açık söyleyin başım gözüm üstüne der kenara çekilirim. ama başınızı kuma gömüp "mal bu, beğenen alır... ben horozumu salmışım artık tavuğu olan düşünsün!" mantığındaysanız bilin ki bu haliyle bu debe olmuyor, ufaktan da olsa kanımıza dokanıyor* be sözlük... -
algoritma degil moderator tercihleriyle bicimlendigi cok acik olan bu listenin bir reklam araci olarak kullanildigi izlenimindeyim. eger boyleyse reklami yapilmak istenen karakter ve yapimlara yer verilen entryler mutlaka yer buluyor. bunun mukabilinde sozlugun cebine giren bir sey var mi merak ediyorum dogrusu.
ikincisi de gizlenen basliklarin zaten yer bulamamasi ve gundem basliklarinin bazilarinin bu listeden gizleniyor olmasi debe isminin icini zaten bosaltiyor. ya da dogru tanimlamanin dunun en begenilen entrylerinden munasip olanlar seckisi (debemos) oldugunu dusunuyorum, bu isim degisikligi yapilirsa sozluk kendini durustce ifade etmis olur bu konuda.
sozlugu calkalayan elif can yetim mevzusu ne hikmetse debede kendine zeynep bastik kaar yer bulamadi cunku. ya da akp cocuklari twitter hesabi ile yeniden gundeme gelen sozde akademisyen part time damadin emir kulu erisah arican kisinin basligi sol frameden gizlendigi icin dun girilen on kadar entrynin hic biri gorulmedi, kisacasi sozluk bu sansurle gundem manipulasyonu yapmis oldu.
yine cok uzattim, ozetle, sozluk sadece munasip buldugu konulari gundeme alacak manipulasyonu yapiyor, ardindan sadece munasip buldugu entryleri debeye alacak manipulasyonu yapiyor, manipule edilmis gundem ve debelerle de huzur icinde para kazaniyor.
sonra basi sikisinca yetisin komsular sansur var diye bagiracak. yersen.
ed:imla
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap