crush sendromu

• hücre içi elektrolit olan potasyumun ezilme sonucu hücre dışına çıkmasıyla oluşan hiperpotasemi, asidoz ve böbrek yetmezliği ile giden bir hastalık. depremzedelerde oldukça sık görülür. depremden sağ çıkarılan kişilerin hastanelerde kaybedilme sebebi yine bu sendromdur. bu sendromla mücadele sıvı elektrolit dengesinin sağlanması ve hemodiyalizle yapılır. hiperpotaseminin kardiyak etkilerinden hastaları korumak kolay olsa da, asidoz sebebiyle jelatinleşmiş myoglobinlerin böbreklerde çöküşünü engellemek pek kolay olmamaktadır. acil hemodiyaliz bu hastalarda şarttır.
• enkazdan çıkarılan insan sayısının git gide arttığı şu saatlerde bu konuda herkesi bilinçlendirmek lazım. bu başlığı da yukarı taşıyalım lütfen.
  
  crush sendromu olan kişilerde kahverengi idrar, ödem, halsizlik, aritmi ve düşük tansiyon en fazla oluşan semptomlardır. göçük altından kurtulan kişi başta sağlıklı gözükebilir. ancak potasyum (k) ve ezilen doku proteinlerinin kana karışması; böbrek, kalp ve akciğer gibi organları etkilemesiyle bir süre sonra kan basıncında düşme, solunum yetmezliği ve ölüm meydana gelir.
  
  @simderun--> sağlıkçıların dikkatine deprem ve crush sendromu
• van'da kurtarilan yunus çocuğun hayatını kaybetme nedeni olarak tahmin ettigim rahatsızlık.
• crush hasarı, travmayı anlatır
  crush sendromu terimi ile travmanın yol açtığı rabdomiyolize bağlı olarak pek çok belirti ve bulgu (örneğin; hipovolemik şok, akut böbrek yetersizliği, hiperpotasemi, kalp yetmezliği, solunum yetmezliği, infeksiyonlar vb.) içeren bir tablo diyebiliriz.
  deprem ülkesi olan türkiyenin afet tıbbı açısından en iyi kriz yönetimine sahip olması gereken ve hekimlerin unutmaması gereken tablodur
  depremin kendi travmasından sonra en çok öldürme sebebi crush sendromudur crush sendromlu hastaların üçte birinde böbrek yetmezliği gelişir.
  kadalex isolyte gibi potasyum içeren sıvılar asla verilmemeli mevcut olan rabdomiyolize bağlı artan potasyum zaten tek başına ölümcül aritmi riskini artırırken bir de potasyum ihtiva eden sıvılar verilerek bu risk artırılmamalı
  travma dışı crush sendromu yapan nedenler de unutulmamalıdır ilaç ve toksinler metabolik nedenler ve polimiyozit dermatomiyozit gibi kas hastalıkları mesela.
• bir hekim olarak belirtme ve başlığı güncel tutma ihtiyacı hissediyorum. göçük altında kalan depremzede vatandaşlarımızın hastaneye sevkleri gerçekleştikten sonra özellikle pediatrik yaş grubunda ciddi diyaliz ihtiyacı olduğu söyleniyor.
  
  bununla ilgili bulundukları sahra hastanesi/sağlık kuruluşu vb. yerde diyaliz makinesi/diyalizat ihtiyacı olan arkadaşlar varsa benimle iletişime geçmelerini rica ederim.
  
  crush sendromunda sıvı tedavisini kısaca özetlemeye çalışayım:
  
  1) göçük altından sağ bir şekilde çıkma potansiyeli olan depremzedelerde idrar çıkışına bakılmaksızın göçük altında vasküler access şansı varsa damar yolu açılıp (tercihen intravenöz, acil koşullarda subkütan veya intraosseöz de açılabilir) 1000 cc/saatten sf infüzyonu açılması gerekmektedir.
  
  2) eğer çıkartılma süreci 2 saatten uzun sürdüyse infüzyon hızı 500 cc/saate düşürülmelidir.
  
  3) bu infüzyon kabaca 3-6 saatte 6 litre olacak şekilde devam ettirilmelidir. idrar çıkışı yoksa kayıp ve idame sıvısı 0.5-1 litre/saat olacak şekilde devam ettirilmelidir. idrar çıkışı varsa ve hastayı monitorize edemiyorsak 3-6 litre/gün yeterli olacaktır.
  
  4) en baştan hiçbir şekilde damar yolu açılıp sıvı verilemediyse mümkün olan en kısa zamanda hastaya 3-6 litre/gün şeklinde sf verilmesi gerekmektedir.
  
  edit: imla, algoritma eklendi.
• türkçesi 'ezilme sendromu' olarak adlandirilir..türkiye'de yaşanmiş olan depremden sonra görülen en büyük ölüm nedenlerinden biridir..
  
  daha fazla bilgi için;
  
  http://www.akut.org.tr/…me=news&file=print&sid=1439
  http://www.ttb.org.tr/sted/sted0999/st09993.html
• vücudun bir kısmı bir yere sıkışır ve kaslar kan gitmediği için ölmeye başladıkça toksik madde salgılar, daha sonra toksinler vücuda yayılır.
• doktor olmayan arama kurtarma ekiplerinin mutlaka bilmesi gereken bir konu, asla ağızdan su verilmemesi gerekir. bazı videolarda şişe kapağı ile enkazdan çıkanlara su verildiğini görüyom, o bile yapılmamalı diye biliyorum. arama kurtarma profesyonel eğitimli kişiler tarafından yapılmalı veya bu tarz olaylarda rol, görev alacak kişilerin temel olarak bu tarz travmaları bilmesi gerekir. damar yoluyla verilecek sıvı da yukarıda anlatılmış zaten. daha yaralıya ulaşılır ulaşılmaz, damar yolu açılmalı diye öğrenmiştim.
• maalesef 6 şubat 2023 kahramanmaraş depremi tarihteki en büyük depremimiz olabilir. hatırlatmakta fayda var.
  
  enkaz altında, özellikle vücudunun bir kısmı ezilmiş depremzedeleri kendi çabanızla kurtarmaya çalışmayın. bu kişilere yapılacak en iyi şey, görülen ilk yerden damar yolu açılıp sıvı infüzyonu verilmesidir. yoksa kolonu kaldırıp kişiyi kurtardığınızı sansanız da ezilen dokulardan kana geçen potasyum, miyoglobin vs. ile sağlam çıkan kişi crush sendromundan dolayı ölebilir.
  
  (bkz: enkazdan cikarilan kisinin kisa surede olmesi)
• gündemde tutulması ve özellikle gönüllü kurtarma yapanların bilgilendirilmesi gereken konu.