costa-gavras

• missing, z, amen, music box, le couperet gibi filmlerin yönetmeni. en son polanski tutuklanmasında bahsini duyduk. 32 yıl önce 13 yaşındaki bir kıza tecavüzle suçlanmış olan, "çocukla yasadışı cinsel ilişki" suçunu kabul etmiş ve 32 yıldır kaçak polanski'nin isviçre'de tutuklanmasına tepki göstermişti. polanski ünlü bir yönetmen olduğu için yasalardan ve ahlaktan yukarıda olmalıymış costa-gavras'a göre. malum olaydan sonra yıllar geçmiş, polanski cezasını -mesela hollywood'da film çekemeyerek- zaten ödemişti. zaten olayın kurbanı da -bir çok tecavüz vakasında olduğu gibi, daha fazla acı çekmemek için- olayın peşini bıraktığını açıklamıştı. insanın aklına music box'taki ex-nazi baba geliyor. yıllar sonra olsa bile, babasının nazi geçmişini öğrenen kızı, ceza almasını sağlıyordu filmde.
  
  hayatı boyunca zayıfın yanında filmler çeken costa-gavras, arkadaşı polanski mevzubahis olunca bu sefer güçlünün yanını seçti.
• türk polisinden biber gazı yemiştir, tarihe not düşülsün.
• yahudi soykırımına karşı sessiz kalan papa 6. pie'yi anlatan son filmi " amen" avrupa da büyük tartışmalara yol açmıştır. özellikle benetton'da daha önce yaptığı afişlerle ünlenen olivier toscani'nin yaptığı katolik haçı ile gamalı haçı birleştiren afişi katolik çevrelerde büyük bir tepkiye yol açtı.
• politik gerilim tarzı filmlerle tanınan başarılı yönetmen. bu tür filmlere yönelmesinin altında babasının nazi direnişinde gösterdiği başarıya rağmen, dönemin sağcı yunan hükümetince komünist olarak fişlenmesi yatar. daha sonra babasının durumu nedeniyle sinema okumak istediği abd’ye gitmek için vize alamayacaktır. bunun üzerine paris’e giderek sorbonne’da edebiyat okur. okul bittikten sonra, rene clement, jacques demygibi dönemin ustaları yanında asistanlık yapar. ilk filmi 1965’de çektiği “compartiment tuers”dir.
  
  1982’de yönettiği, abd’in desteklediği şili’deki bir darbe sırasında oğlunu kaybeden babanın geliniyle oğlunu bulmak için verdiği mücadeleyi anlatan jack lemmon’un adeta oyunculuk dersi verdiği missing, tarzının en iyi filmlerinden biri olarak kabul edilir.
  
  son filmi amen ise, bir kurum olarak vatikan’ın yahudi soykırımına sessiz kalmasını konu olarak ele almış, dini çevrelerden büyük tepki görmüştür.
  
  bunca eleştiriye rağmen, sinema dünyasında politik-gerilim türünü en iyi yansıtan yönetmendir.
• açlık grevinin 83. gününde olan tutuklu eğitimciler nuriye gülmen ve semih özakça’ya desteğini açıklayan yönetmen.
  
  gavras, sinemacı yılmaz güney’in eşi fatoş güney aracılığıyla ilettiği mesajında, akademisyenlere destek kampanyasını imzaladığını, “onların yanında mücadele edenlerin eylemini de desteklediğini” söyledi.
  
  costa gavras’ın güney’e hitaben yazdığı mesajı şöyle:
  
  --- spoiler ---
  
  “değerli fatoş, açlık grevindeki akademisyenlerin imza dilekçesini seve seve imzalıyorum. ve ayrıca yanlarında mücadele edenlerin eylemini de destekliyorum. değerli fatoş, sana ve yılmaz’ın anısına dostluk ve sadakatimi iletiyorum.”
  
  (chère fatos, je signe, volontiers, la pétition en faveur des deux académiciens en grève de faim. et je soutiens l'action de ceux qui luttent à leurs côtés. chère fatos, je vous envois mes amitiés et ma fidélité à toi et à la mémoire de yilmaz.)
  
  --- spoiler ---
• yeni akropolis muzesi icin yaptigi animasyonda saniyorum ki 7 saniye boyunca hac yerlestirmek ve cok tanrili koklerinden ayirmak icin papazlarin ya da herkimse onlarin parthenon'a zarar verdigini gosteren ve sansure ugrayan, sonra da insanlarin tepkisi sonucu bu sansurden kurtulan adamcegiz.
  http://www.youtube.com/watch?v=bh6l2d_2ixa
• missing'i ile seyredeni koltuğa mıhlayan yönetmen.
• siyasal hoşgörüsüzlük üçlemesiyle politik gerilim tarzının tartışmasız lideri olduğunu ispatlamış, üstüne bir de altın palmiyeli missing'le cila çekmiş, yunan yönetmen.özellikle z yurdum insanına bazı şeyleri karşılaştırmalı sorgulatması bakımından ders niteliği taşır.costa gavras, yves montand, mikis theodorakis üçlüsünün ellerine sağlık.
  (bkz: z)
  (bkz: aveu, l')
  (bkz: état de siège)
• belki bir şey öğrenirim diye gittiğim dünkü söyleşisinde saçma sapan sorulardan bunalıp bitmesini bekleyemeden çıktığım yönetmen. ulan adam fransız ve yönetmen, gidip neden ergenekon sorarsın, neden türk filmlerini sorarsın geri zekalı. hayır niye yani bir yönetmenin söyleşisinde neden gelip her gün facebookta, twitterda, zaten gördüğümüz ve adamın cevabının bize hiç bir şey katmayacağı sorular sorarsın.
• ilk filmi "compastiment tueurs" (1966, caniler ekspresi) adlı bir polisiye gerilim filmiydi.