çatalhöyük

• çarşamba'nın içinde kısılı kalmış yılın büyük bir bölümü bataklık ile çevrili olması olası, 2000-3000 kişiyi barındıran, her nasıl olup da tarım arazilerinin nerde oldugu konusunda muammalar bulunan 6-7 tabakalarıyla birlikte sosyal yapısında değişiklikler olması olası neolitik kasaba.
• (bkz: çatalhöyük dostları derneği)
• (bkz: tell brak)
• (bkz: adamlar yapmislar)
  http://www.smm.org/catal/
• michael balter tarafından höyüğün 1950 yıllarda james mellaart ve arkadaşları tarafından keşfi de dahil olmak üzere günümüzdeki çalışmaları da anlatan, az da olsa teori ve neolithik konusunda bilgi veren the goddess and the bull adlı da bir kitap yazılmıştır. eğer konu az da olsa ilginizi çekiyorsa kitap bir çırpıda okunuyor diyebilirim ama dürüst olayım ben de bir 5-10 sayfayı atladım.
• duyumsal arkeoloji (auditory archaeology) adli gecmis kulturlerin cevrelerinde duyduklari seslerin neler olabilecegini ve bu seslerin toplum yasantisina olabilecek etkilerini inceleyen projenin, ilk defa bir tarihoncesi yerlesmesine uygulandigi yer. ayrintilar icin:
  
  http://www.catalhoyuk.com/…eports/2004/ar04_40.html
• milattan once 6000 yilina dayanan cografi cevresinin obsidiyen merkezi, erken arkeolojik site.
  
  kazilarda bolca domuz, inek ve bugday kalinti ve fosiline rastlanmasi catalhoyuk'u onemli erken evcillestirme siteleri^*arasina sokar. arkeolojik bulgular anadolu ve mezopotamya civarinin butun obsidiyan ihtiyacini bu merkezden karsiladigini, ve degisik topluluklar arasinda yogun bir degis tokus aginin o donemde olusmus oldugunu gosteriyor.
  
  arkeoloji literaturu acisindan bir diger onemli nokta catalhoyuk'un sehir ozelligi gosterip gostermedigi hususunda. boyutlari acisindan benim diyen bir cok sehirden buyuk olmasi ilk onceleri ilk sehir oldugu kanisini dogurmus. gelgelelim kazilar ilerledikce, yerlesimin ortak bir meydani veya kamusal mekani barindirmamasi, catalhoyuk'un sehir ozelligi gostermedigi ve donemi gozonune alindiginda aslinda kocaman bir koy oldugu fikrinin agirlik kazanmasina sebep olmus. ayrica hemen butun erken sehir yerlesimlerinde gorulen surlarin, catalhoyuk'te bulunmamasi da bu gorusu destekler nitelikte.
  
  kazilar ilerledikce dediysek de o kazilarin cok da bir yere ilerlemedigini, 50 yilda sitenin sadece %6'sinin gunyuzune cikarildigini da belirtmekte fayda var sanirim.
  
  yavas kaz sacin basin dagilmasin lafini biraz fazla ciddiye almislar tahminen.
• dünyanın ilk manazara resminin yapıldığı yerdir mö.8000-7000 civarı. bu resimde hasan dağı nın lav püskürtmesi (-ki şuan sönmüş bir yanardağdır) ve bir köyün kuşbakışı krokisi bulunmaktadır.
• daha tırmanmaya başladığınız an sıradışılığını hissettiren bir höyüktür. altınızdaki toprak aklın almayacağı kadar incedir, kalabalık bir grupla gittiyseniz ortalık bizon sürüsü geçmiş gibi toza bulanır. bunun sebebi tabi ki yıllarca orada yaşamış çatalhöyüklülerin evlerini yaptıkları kerpiçle, evsel atıklarıyla, küllerle yükselmiş olan bu tepenin yapay oluşudur. zaten rasladığınız taşlar yüksek ihtimalle çatalhöyüklülerden miras kalan aletler veya obsidyen parçaları olur, onları bulursanız aman cebe atmayın, yakalanırsanız hoş olmaz.
• özel mülkiyetin temelinin atıldığı yer.dünyanın en eski mühür baskıları burada bulunmuştur.