betelgeuse

• (bkz: patlasana orospu evladı)
• patla patla diye tempo tutanları esefle kınıyorum. siz iki dakka gökyüzünde parlak bi ışık göreceksiniz diye 1 milyar dünya büyüklüğündeki cisim yok olacak yahu yazıktır! bir de patladıktan sonra kıytırık pulsar olacağına, karadelik olaydı iyiydi.
• olmeden once patlamasini gormek icin devamli dua ettigim yildiz. patla ulan!
  (bkz: yengec bulutsusu)
• yakın zamanda patlayacak olan yıldızdır. yani bugün, yarın ya da on bin yıl içinde.
  (bkz: astronom geyikleri)
• zaphod beeblebrox ve ford prefectin yakınlarında biyerlerde yaşadığı yer
• orion'daki en parlak yildiz oldugu icin alfa orionis de denir ve isigi duzensiz olarak degisir ve kirmizi devdir. gorunur parlakligi 0.4 ile 2 kadir arasinda degisebilir. ~600 isik yili uzaktadir. ve capi yer-gunes uzakliginin 4 katidir. baska bir deyim le 4 au'dur. yani gunes sistemine konucak olsa jupitere kadar doldurur sistemimizi.
  (bkz: orion takimyildizi)
  (bkz: rigel)
• bugün de patlamamış olan supernova adayı yıldız. her gece acaba patlamış mıdır diye gökyüzüne bakıyorum ama yok. ilk çocukken duymuştum yıldız patlaması olayını. daha betelgeuse falan bilmiyorum tabii. neyse rüyamda bir gün güneşin patladığını görmüştüm çocukken. nasıl etkilendiysem bir hafta korka korka uyudum. şimdi bir bu bir de arcturus patlayacak diye bekliyorum. bekliyorum da benim torunlar bile göremeyecek gibi bir karamsarlığa kapılmaya başladım. bu şerefsizin patladığını görmeden ölürsem vasiyetimdir. biri şu itin patlamış halinin fotoğrafını çeksin mezarıma atsın. ben alırım ordan.
• bet-el-jews diye telaffuz edilen, orion takiminda yer alan ve aslinda ismi arapca olan bir yildizdir kendisi..armpit of the mighty one anlamina gelir..
• çekirdeğinde yakacak hidrojeni kalmamış ve artık daha önce hidrojen yakarak elde ettiği helyumları yakarak karbon ve oksijene çeviren yıldız. bu aşamada yıldız yakıtını çok daha hızlı tüketmeye başlar ve mevcut helyumlarını da tüketir, yanılmıyorsam betelgeuse şu anda bu aşamada, yani helyum yakıyor; helyum bittikten sonra yıldızın o anki basınç ve sıcaklığıyla daha fazla enerji üretemeyecek hale gelecek ve karbon ve oksijeni yakmaya başlayabileceği bir seviyeye kadar içine çökecek, gittikçe sıcaklık ve basıncı artan yıldız belli bir küçülmeden sonra sonra bu sefer oksijen ve karbon yakacak basınca ve sıcaklığa ulaşır, bu aşamada yıldız bir önceki seviyede ürettiği karbondan, magnezyum, neon, sodyum ve alüminyum üretmeye başlar. her aşama bir öncekinden çok daha hızlı ve çok daha sıcaktır, ayrıca büyüyüp küçülmeleri de bir dalga gibi düşünürsek önce küçülüp basınç artıyor sonra bir sonraki nükleer evreye geçip muazzam bir güç oluşturuyor ve yer çekiminin tersine bir itme kuvveti oluşturup yıldızı şişiriyor, işte bu küçülüp büyümeleri bir deniz dalgası gibi düşünürsek mesela, dalganın git gel boyutları da artmaya başlıyor her evrede. bu böyle aşama aşama devam eder, taa ki demir üretilen aşamaya gelene kadar. (bir bilgi kırıntısı daha sıkıştırayım buraya, bu bahsettiğim evreler arasındaki geçiş bıçak gibi keskin değil "yıldızın içerisindeki bütün hidrojen tüketildikten sonra helyum'a geçiyoruz, tabakta hiç hidrojen kalmayacak!!" gibi bir durum yok) en son aşama sadece bir kaç gün gibi kısa bir sürede gerçekleşir ve bu aşamadan sonra yıldızın artık yakacak birşeyi kalmadığından, çekirdeğin üzerindeki muazzam kütleyi dışarıya itebilecek bir güç kalmamış olur. yıldız birkaç saniye içinde içine çöker ve çekirdeği 100milyar dereceye kadar ısınıp tüm kütle muazzam bir patlamayla evrene yayılır. (bkz: supernova) bu patlama sırasında demirden daha ağır olan altın, bakır, gümüş, platin, uranyum gibi ağır elementler de üretilmiş olur. ayrıca muazzam bir ışık ortaya çıkar. öyle ki, betelgeuse uzaklığı itibariyle yakın sayılabilecek bir yıldız ve bu patlama gerçekleştiğinde gündüzleri bile görülebilecek kadar parlak olacak ve geceleri parlak bir dolunay kadar ışık gönderecek dünyaya. aslında gecemizi gündüze çevirecek denebilir :), yaklaşık 1 ay boyunca gözlemlenebilecek, gittikçe ışığını kaybederek.
  
  dünyadan gözlemlenebilen son süpernova 1604 yılında meydana gelmiş. bunu o zamanlara ait kayıtlarda dünyanın bir çok yerinde yazılmış benzer şeylerden anlayabiliyoruz, bir anda ortaya çıkan cok parlak bir yıldızın geceyi aydınlattığına dair japonya'dan avrupa'ya kadar birçok coğrafyada kayıtlar var.
  
  keşfedilen süper nova adayları arasında en çok umut vaadeden bu yıldızın bize dünya gözüyle süpernova izletmesini ummaktan başka yapacak birşeyimiz yok.
  
  detaylı bilgi için (bkz: supernova)
  
  edit: hidrojeni yakmaktan kastım oksijenle yakmak değil, nükleer bir reaksiyon gerçekleşiyor yoksa bildiğiniz gibi. halkın seviyesine inebilmek adına kullandığım "yakma" ifadesinden dolayı okurken içi gıdıklanan var ise bilgilerinize efenim.
• bu arkadaşın hubble uzay teleskopu tarafından çekilen fotoğrafı şöyledir: foto
  
  insanoğlu çok gelişti di mi?