batlamyus

• yunun kökenli iskenderiyeli astronom. dünya merkezli evren modeli kopernik'e kadar yıkılmadan kabul görmeye devam etmiştir. neden evrenin merkezi dünya olsun ki? diyebilirsiniz. o dönemde bunun iki temel sebebi vardı. birincisi dinlerin insanın egosunu okşayan, insanı merkeze alan metinleriydi. ikinci olarak ise örneğin güney yarım küredeki insanlar dünyanın üzerinden düşmeden nasıl dünya üzerinde durabiliyorlardı? elbette dünyanın merkezi evrenin merkezi olduğu içindi.
  
  batlamyus'un güneş sistemi modelinde tabii ki her şey dünyanın etrafından dönüyordu. bunu yapmak kolaydır ama gezegenler olmasa kolaydır. örneğin dünyanın yörüngesi bazı gezegenlerden kısadır, yıl içerisinde gezegenlerin yanında geçer gideriz. bu ise gezegenlerin gökyüzünde bazen ileriye bazen de geriye gitmektedir. yıldızlar, güneş ve ay için ise böyle bir şey söz konusu değildir. batlamyus gezegen hareketlerini modellemek için ise modeline bazı mekanik düzenler ekledi. örneğin mars dünya etrafında dönerken aynı zamanda bir dairesel döngüyü de kendi kendine tekrarlamaktadır.
  
  ispanya kralı eldeki bilgiler ile batlamyus'un modelinin mekanik halini yaptırıp karşısına geçmiş ve "tanrı evreni yaratmadan bana danışsaydı ona daha basit bir şey yaratmasını tavsiye ederdim" demiştir.
• batlamyus bir diğer adı ptolemaios'tur. buna özel bir kuram vardır. kuram şöyledir:
  
  dışardan içeriye doğru dokuz tane gök vardır ve bu göklerin hepsi birbiri ile iç içedir, bağlantılıdır. en dıştaki göğün adı atlas göğü'dür. en içteki gök de dünyamızdır. dünya'nın üstündeki ay'dan atlas göğüne kadar ay da dahil toplam dokuz gök vardır; atlas göğü, sabit yıldızlar göğü, zuhal, müşteri,merih, güneş, zühre, utarit ve ay. bu birbiri ile sarmaş dolaş olan dokuz göğün ortak merkez noktası dünyamızdır.
• buyuk iskender'in generallerinden misir'da yerlesmis olani.misir'da bir krallik kurmus hanedan.bircok vardir bu isimden-1.batlamyus,2.batlamyus... diye gider ve astronom olan da bu krallardan biridir.
• mısır'daki elen hanedanlığının ismi. sıra sıra batlamyuslar arasında bir hanım dikkatimizi çeker: kleopatra. kardeşinin adı da batlamyus'tur.
• kristof kolombun batlamyus'un haritasından bakarak kendi dünya haritasını çizdiği anlatılır.ki kolomb coğrafi keşiflere çıktığında avrupalı devletlerden haritasındaki yanlışlardan dolayı destek alamaz,hatta ikinci seferinde kraliçenin hapishanedeki mahkumları kolomba yardım için gönderdiği anlatılır.
• amerika'ya giden yolun iyiniyet taşlarıyla örülü olduğunu göstermiştir. avrupa ile asya arasındaki uzaklığı hesaplarken boylamda elli derecelik minik bir hata yapmış, bu durum, kolomb'un amerika'ya ayak basmasıyla nihayete erecek yolculuğa çıkmasında cesaretlendirici bir işlev görmüştür.
  
  böylece, çok temiz kalpli bir adam olan batlamyus, sınırlı, dar imkanlar içinde de bir şeyleri hayal etmenin, mantık hataları sonradan ortaya çıkacak olsa da bir şey yaratmanın insanlığın gelişiminde illaki katkısı olacağını ne de güzel simgelemiştir.
• isminin eski yunancası ptolemaios'tur.
• çirkin bir isim. bütün batlamyuslardan kusura bakmamalarını rica ederim.
• mısırda firavun inancını tekrardan yeşertmişlerdir. yönetim şekilleri bile yunan gibi polis devlerleri şeklinde değil, pers ve mısır yönetim anlayışlarını benimsemişlerdir. ve hatta kendilerine kurtarıcı anlamına gelen soter ünvanını vermişlerdir.
• gen iskenderiye dönemi'nde yaşamış ünlü bilim adamıdır. hayatı hakkında hiç bir bilgi yok denilebilir. müslüman astronomlar 78 yaşına kadar yaşadığını söylerler. yunanca adı ptolemanios'tur ama harf uyuşmazlığından orta çağ islam dünyası'nda batlamyus diye tanınmıştır.
  
  batlamyus, astronomi, matematik, çoğrafya ve optik alanlarla ilgilenmiştir ce katkıda bulunmuştur. ancak en çok astronomideki çalışmalarıyla tanınır. zamanına kadar ulaşan astronomi bilgilerinin sentezini yapmış ve bunları mathematike syntaxis (matematik sentezi) adlı yapıtında toplamıştır. bu eserin adı daha sonra megale syntaxis (büyük derleme) olarak anılmış ve arapça'ya çevrilirken başına arapça'daki harf i tarif takısı olan 'el' getirildiği için, ismi el mecisti biçimine dönüşmüştür. daha sonra da arapça'dan latince'ye çevrilirken almagest adıyla tanınmaktadır. bugün batı dünyasında almagest olarak bilinir.
  
  almagest, onüç kitaptan oluşur;
  
  birinci kitap, yermerkezli dizge'nin ana çizgilerini verir,
  ikinici kitap, meneleus'un teoremiyle küresel trigonometri bilgilerini,
  üçüncü kitap, güneş'in hareketini,
  dördüncü kitap, ay'ın hareketini,
  beşinci kitap, üçüncü ve dördüncü kitabı tartışır,
  altıncı kitap, gezegenleri,
  yedinci ve sekizinci kitap, durağan yıldızları,
  sonraki beş kitap ise devingen yıldızları içerir.