hesabın var mı? giriş yap

  • bob dylan, paul mccartney ve miles davis ile birlikte 20. yy'ın en büyük üç müzik insanından biridir. müzik tarihi onsuz yazılamaz. gelgelelim 39 stüdyo albümü çıkaracak kadar üretken biri olarak, arada kötü yorumlar alan pek çok çalışması olmuştur.

    bu açıdan street-legal (1978) çok özel bir yerdedir. çünkü bu albüm çıktığında kötü yorumlar almamış, adeta aşağılanmıştır. öyle böyle kötü yorumlar almamıştır. yerin dibine sokulmuştur.

    bunun ne kadarının dylan'ın herhangi bir işine bu kadar kötü yorum yapılmasına yönelik koruyuculuğumdan, ne kadarının nesnel yaklaşımım olduğunu bilmesem de, benim kişisel olarak bayıldığım bir albümdür bu. 70'lerdeki son iyi dylan albümünün desire olduğu söylenir. benim için bu street-legal'dir.

    bilhassa soundu ve dylan'ın denedikleri ile eleştirilir bu albüm. halbuki öyle bir dönemdir ki bu, dylan'ı o sounda pek çok etken adeta zorlamış, bu albümün soundu için onun zihnine girmiştir.

    sound kısmına gelmeden önce, dönemin dylan için fazlasıyla travmatik olduğunu söylemek gerek. eşi sara'dan boşanmak üzeredir ve çocuklarının velayet davası vardır. idolü elvis tam bu sıralarda ölmüştür. bu yüzden ağır bir depresyona girmiştir. uzun zamandır üzerinde çalıştığı deneysel filmi renaldo and clara gösterime girmiş, beğenilmemiştir.

    yani kafası aslında tam olarak müziğe odanaklanmış halde değildir. yine de ortaya çıkan kalabalık müzisyen kadrolu, dylan'ın diğer albümlerinde rastlamadığımız kadar "neşeli", orkestral ve klasik r&b'vari çoklu kadın geri vokalli albümün tümüyle dylan'ın kafa karışıklığından kaynaklandığını söyleyemeyiz.

    dylan zaten 75'de rolling thunder revue projesinin konserlerinde böyle kalabalık ekibi sahnede kullanmış, bütün yan handikaplarına rağmen keyif de almıştır. bu "kalabalık içinde olma ihtiyacı"nın evliliğindeki sıkıntılardan kaynaklandığı da söylenebilir. çünkü sahne dışında da öyle yaşamaya başladığı zamanlardır bunlar dylan'ın.

    örneğin 1977'de günlerce leonard cohen'in phil spector prodüktörlüğünde çıkardığı death of a ladies man albümünün kaydında takılır allen ginsberg'in de başını çektiği bir klanla.

    zaten street-legal'deki kalabalık kadın vokal ve onların şarkıdaki rolleri için onu etkiyen bir cohen'in tarzı olmuştur, bir de dylan'ın klasik r&b tutkusu. (tamam kabul, belki cohen'den etkilenmemiş de olabilir. bu konuda yaygın bir inanış yok. belki ben böyle varsaymak istiyorumdur.)

    tam bu esnada elvis hayatını kaybeder. aralarında herhangi bir irtibat olmasa da, dylan için elvis bir idoldür. o olmasaydı, kendisinin de olmayacağını söyleyecek kadar tutkulu bir hayranıdır elvis'in. new morning albümündeki went to see the gypsy şarkısını onun için yazdığı rivayet edilir. öldüğünde, haberi aldığında yanında olan çocuklarının sanat eğitmen "elvis'in müziğini beğenmediğini" söylediği için onunla bir hafta tek kelime etmemiş, derin bir yasa bürünmüştür.

    elvis'in ölümünden sonra çıkan ilk dylan albümü olan street-legal'in soundunun elvis'in son yıllarındaki kalabalık orkestralı konserlerinin bir benzeri olması bu açıdan hiç de tesadüf değildir. bir saygı duruşudur.

    ki zaten bu albümden hemen önce çıktığı japonya turnesinde dylan kendisi ile sahnede çalan müzisyenlere elvis'in kendi orkestrasına yaptığı gibi bir örnek kostüm diktirişi grupta huzursuzluklara sebep olmuştur.

    dolayısıyla street-legal'in yadırganan tonu, dylan'ın 75'de kendi başına girdiği bir yolda, karşısına çıkan cohen ve elvis'in de etkisiyle oluşmuştur desem yanlış olmaz.

    albümün kayıt süreci de sancılı olmuştur. kadronun biraraya getirilmesi, dylan'dan kaynaklanan ve bazıları da ondan kaynaklanmayan sebeplerle uzamıştır. müzisyenler sık sık değişmiştir. örneğin married with children dizisinde peggy karakterini canlandıran katey sagal, ilk kadın vokal ekibindedir. fakat o oluşturulan grubun ses aralığı ile dylan'ın onlardan talep ettiği ses aralığı uyuşacak gibi değildir. sagal daha sonra bunu ilk gün fark ettiklerini, fakat korkudan dylan'a söyleyemediklerini anlatacaktır.

    fakat bunca travmatik bir dönemde yapılmasına ve kayıt sürecindeki sıkıntılara rağmen street-legal hiç de eleştirildiği kadar kötü bir albüm değildir.

    bir dylan albümüne neden girdiği asla anlayamayacağın new pony adlı şarkıyı bir kenara koyarsak, çok iyi şarkılar vardır. changing of the guards, no time to think, is your love in vain?, true love tends to forget gibi dylan klasikleri arasına girmemes, haksılık olacak parçalar bu albümde yer alır. senor, we better talk this over ve where are you tonight? da yine başarılı şarkılardır.

    o dönem hayatındaki en mühim değişiklik olan boşanmasının izini de şarkılarda sürmek mümkündür. gerçi kafası karışıktır dylan'ın bu konuda. yeri gelir günah çıkarır ve pişmanlığını dile getirirken, kimi yerde ileriye bakar.

    örneğin baby stop crying, "berbat bir adamla birlikte dibi gördün sevgilim" dizesi ile başlar.

    ya da we better talk this over'da;

    "bunun hakkında konuşsak iyi olur
    belki ikimiz de ayıldığımızda
    sadece elinden gelenin en iyisini yapmaya çalışan
    bir insan olduğumu anlayacaksın

    bu durum ancak daha da zorlaşır
    neden yok yere acı çekelim?
    buraya kadarmış deyip, kendi farklı yollarımıza gidelim
    henüz çürümemişken" der.

    sözünü ettiğim dylan-elvis ilişkisi ile ilgili son bir anektod ile bitireyim entry'yi. daha önce elvis, dylan ve george harrison'ın birlikte stüdyoya girip kayıt yapacağı, fakat elvis'in gelmediği söylenirdi. yakın zaman önce yapılan bir röportajda konu dylan'a sorulduğunda, "gelmeyen elvis değil, george ile bendim" der sanatçı. eminim bu doğru değildir. ama dylan'ın verdiği cevap bu.

    not: şarkı sözlerinin çevirileri mahir ünsal eriş/ bob dylan sözler/kara plak yayınları

  • vatandaşın aklına enteresan sorular getiren sözdür.

    üzümü tane bazında mı yoksa salkım bazında mı sayacağız acaba?! (rizeli bir vatandaş)

    1 karpuz mu yoksa bir dilim karpuz mu? (rizeli bir vatandaşın hemşehrisi)

    çarşıdan aldım 1 tane eve geldim 1000 taneyse çarşıda mı yiyelim? (rizeli bir vatandaşın görümcesi)

  • "'eğer bana üç kişiyi çalımlayıp 30 yarddan liverpool'a nefis bir gol atıp tribünleri ayağa kaldırmak mı, dünya güzelini yatağa atmak mı diye sorsanız karar vermesi çok zor olurdu. şanslı biri olarak her ikisini de yaptım. ama birini 50 bin kişinin gözleri önünde''

    "yedi tane miss world ile yattığım söyleniyor ama rakam yanlıştır. doğru rakam dörttür. üçünü reddettim "

    (bkz: george best)

  • bir gs'li olarak bu akşam yaptıklarını haklı bulduğum futbolcu. kendini ve takım arkadaşlarını çok temiz savundu. 1 vs 30000 yapacak kadar yürekliymiş, helal olsun.

  • yapılan bir çalışmaya göre bugünün maddi değeriyle yaklaşık 2.5 trilyon dolarlık zarara neden olmuş olan jeomanyetik fırtına.

    güneş bir yıldızdır ve diğer yıldızlar gibi uzaya plazma savurur. daha resmî adıyla koronal kütle atımı, biraz daha halk diliyle ise patlama olarak adlandırdığımız bu savrulmalar, güneş'in manyetik etkinlikleriyle bağlantılıdır. bu etkinliklerin yaklaşık olarak aynı uzunluğa sahip periyotları vardır. periyot içerisindeki döngü, etkinliğin yavaş yavaş artması, maksimum seviyeye gelmesi ve yeniden yavaş yavaş azalarak bir sonraki döngü başlamadan önce hemen hemen bitme noktasına gelmesi şeklinde gerçekleşir. periyodun etkin olduğu sürelerde güneş üzerinde manyetik lekelerde de artış ya da büyümeler gözlenir. etkinlik ne kadar yoğun olursa, uzaya plazma atımına neden olan patlamalar da o kadar güçlü olur.

    plazma uzaya fırlatılınca ne olur? güneş küresel bir cisim olduğundan, kürenin dünya'ya dönük kısmından fışkıran güneş maddesi dünya'ya ulaşır. dünyanın manyetik kalkanıyla karşılaşır. plazma dediğimiz şey elektrik yüklü parçacıklardan oluşur. bu parçacıklar dünya'nın manyetik alanında birtakım etkileşimlere girerler ve biz bunları ışıma olarak, daha özel adıyla da auroralar olarak görürüz. elbette parçacık akısı ve ona bağlı olan etkileşim ne kadar bolsa auroralar da o kadar belirgin olur ve geçici olarak daha alçak enlemlerden de görülecek kadar yaygın hâle gelirler.

    1859 yılında gerçekleşen carrington olayının bu denli meşhur olmasının nedeni, plazma yoğunluğunun çok fazla olduğu bir döneme denk gelmesidir. ingiliz astronom richard christopher carrington, güneş üzerindeki hareketliliği fark eden ilk kişiydi. bu nedenle olaya da onun adı verildi.

    yukarıda yazdığım gibi auroralar yoğun etkinlik dönemlerinde alçak enlemlerden geçici olarak görülecek duruma gelirler normal şartlarda yüksek enlemlerde çok sık görülür bu olay. carrington olayında ise auroralar dünyanın her yerinden görülecek derecede yoğunlaştı. bazı bölgelerde yaşayan insanların sabah oldu sanarak kahvaltı hazırladığı, gökyüzündeki ışığın gazete okumaya yetecek kadar aydınlanma sağladığı, bilgiler arasındadır.

    görsel şölene ek olarak büyük bir sorun da çıkar ortaya: telgraf ve elektrik şebekeleri arızalanır. başta belirttiğim kadar büyük bir maddi zararla sonuçlanır bu durum.

    günümüzde uzayda güneş'i yakından inceleyen ve internet üzerinden verilerine de erişebileceğiniz uydular var. eğer benzeri bir olay bugün olursa, bunun elektronik aletlere vereceği zararın da oldukça fazla olacağını sanırım tahmin ediyorsunuz. artı olarak bu durum, uzayda bulunan gözlem uyduları için de büyük bir tehlike arz ediyor çünkü elektronik ve hassas aletler olan bu uyduları sarıp sarmalayacak yüksek dozlu bir radyasyondan bahsediyoruz.

    #159668331
    koronal kütle atımlarının dünya'ya ulaşması birkaç gün alır. aşırı büyük ve güçlü atımlarda bu süre saat bazına düşer. 15 saat kadar kısa sürede dünya'ya ulaşarak etkisini gösterebilir. yukarıda bahsettiğim güneş gözlem uyduları sayesinde bunlardan erken şekilde haberdar olmak günümüzde mümkün.