arduino

• almak isteyen insanlara nacizane tavsiyelerde bulunacağım geliştirme kartıdır.
  
  arduino almaya karar verirseniz eğer paranız yetiyorsa tercihiniz mega'dan yana olsun. öyle çok büyük bir kart değil. çok küçük bir cihaz yapmayacaksanız mutlaka sığacaktır projenize. bende hem arduino uno var hem de arduino mega var. mega kesinlikle daha kullanışlı.
  
  arduino'yu aldık peki şimdi ne yapacağız yanına ne almak lazım. eğer arduinoyu buyincoins aliexpress gibi sitelerden alıyorsanız mutlaka alışveriş sepetinize motor sürücü, lcd ekran, iki adet metal gear dc motor, metal dişlili servo motorlar(sayısı bütçenizle orantılı, servo sürücüleri de ihmal etmeyin) tekerlek, tilt gyro sensor, sonar sensor, büyüklü küçüklü breadbordlar, dişi ve erkek tekli pin kablolar ekleyiniz. hepsini muhtemelen bir seferde alamayacaksınız. bu sebeple önceliği motorlar, breadboard ve pin kablolara veriniz.
  
  ledler, dirençler, 555 timer çipleri vs. gibi diğer öte beriyi bulunduğunuz şehirdeki elektronikçilerden temin etmeye özen gösteriniz. zira tanesi 10 kuruşla 1 lira arasında değişen bu tür parçaları internetten tek başına aldığınızda ödeyeceğiniz kargo muhtemelen astarını yüzünden pahalıya getirecektir.
  
  yine bulunduğunuz şehirdeki milyonculardan kendinize bir alet kutusu küçük tornavida seti, yan keski, kargaburun, pense, kontrol kalemi, ayarlanabilir dc adaptör ( 3-12 volt arası 500ma ve daha yüksek akım değerine sahip olmalı. tercihen 1 amperlik ) alet çantası, ve küçük küçük bölmeleri olan vida falan koymak için tasarlanmış küçük alet kutusu alınız. o alet kutusundaki küçük bölmelere ledlerinizi dirençlerinizi koyacaksınız diğer alet çantasına da aletlerinizi koyacaksınız. bir dijital multimetre alın. tanesi 5 liraya olanları bile sizi kurtaracaktır. ama kalitelisini alacağım derseniz frekans ölçme modu olsun. bir burada bir de batarya konusunda dipnotlar ekleyeceğim alacağınız adaptör muhtemelen çakma çin malı bir adaptör olacak. piyasadaki ayarlanabilir adaptörlerin %90'ı öyle çünkü. o adaptörlerin voltaj çıkışlarının doğruluğuna güvenmeyin . 3v a ayarlı adaptör 5.5v verebilir. 12v da ise 17 volt verebilir. yüke binince 14 volta düşebilir. gördüğünüz gibi etiketinde yazılı değerlerle hiç alakası olmayan voltajlar bunlar. bu yüzden bu tür çakma adaptörleri kullanacak olduğunuzda önüne bir voltaj regülatörü koyun ki gerçekten istediğiniz voltajı alabilesiniz.(78xx serisi olabilir. ucuzdur bunlar. aşağıda bahsettim.) örneğin 5v almak istiyorsanız 7805 regülatörü kullanın ve adaptörünüzü 12v a ayarlayın. adi çin malı adaptörden gelen 14- 17v gerilimi 5v gerilime fixleyecektir bu. giriş çıkış ve grd bacakları arasına da 33nf ve 100nf lık kondansatörler koyarsanız voltaj tam olarak sabitlenir. bu bilgiler de 78xx serisinin datasheetlerinde mevcut. onlar da aşağıda var. (aşağıda linkini verdiğim 7805 datasheet'inin 7. sayfasındaki fixed output regulator başlıklı ilk şemasında bağlantıyı görebilirsiniz. +v giriş, vo çıkış voltajı diğeri de negatif yada nötr uç olacak.)
  
  elektronikçilerden anlamıyorsunuz isteyeceğiniz şeylerin isimlerini bile bilmiyorsunuz diyelim. elektronikçiye gittiğinizde ne isteyeceğinizi de bilmiyorsanız yukarıda bahsi geçen malzemelere ek olarak şunları isteyin. bu parçalarla pek çok şey yapabilirsiniz ve ucuzdurlar. o yüzden seçtim.
  her renkten 10 ar adet led alın. 10 adet kızılötesi led alın. 5 adet kızılötesi alıcı, 3 adet 7805- 7803-7809 voltaj regülatörleri alın. burada örneğin 7805 5v çıkış verirken 7809 9 volt çıkış verir. 3 adet 555 timer ve 4*2 chip soketi, dişi-erkek headerlar, delikli pertinaks kart, pil yuvaları, bir miktar tekli tek parça bakırdan ve farklı renklerde kablo ve çeşitli değerlerde kondansatör, direnç alın. örneğin 5v çıkışa bağlayacağınız ledlerinizi 220 ohm luk dirençlerle birlikte kullanırsanız ledlerinize zarar vermeden kullanmış olursunuz. buradaki temel formul v = i*r dir. araştırınız. sonraki gidişinizde elektronikçilerin vitrinlerine göz gezdirin zaten hoşunuza giden kullanabileceğinizi düşündüğünüz şeyler gözünüze çarpacaktır mutlaka. onları alırsınız.
  
  ucuzlukçularda bolca dolaşın ama oradaki lehim tellerinden faydalanmayı çok düşünmeyin. lehim telini elektronikçilerden yada yurt dışından kanallı 0.7 mm veya daha ince alın. elektronikçilerde 16 lira civarında yurt dışında 4$ civarındadır. bir de 1.2 mm kalınlıkta lehim teli alabilirsiniz ama çok kullanacağınızı sanmıyorum. lehim makinesini bütçenize uygun olan bir makine olarak tercih edin ve lehim makinenizi sıcakken koyacak bir yer temin edin. ister satın alın ister kendiniz bir metalden yapın. buna ihtiyacınız olacak.
  
  lehim yapmaya başlamadan önce mutlaka youtube dan yabancı kaynaklı lehim derslerini izleyiniz. lehim yapmayı biliyorum diyorsanız bile izleyiniz aslında bilmediğinizi göreceksiniz. cipleri pertinaks karta lehimlemeyiniz. soketi lehimleyiniz lehim soğuduktan sonra çipi sokete oturtunuz. hem çipi yakmazsınız hem de çipi söküp başka projelerde de kullanabilirsiniz.
  
  arduino ailesinden hangi karta sahipseniz o kartın akım değerlerine dikkatle bakın. kartın üzerinde 3.3 v ve 5 volt çıkışları bulunur. o çıkışlardan çekeceğiniz akım asla ama asla kartın size temin edebileceği maksimum akım değerine yaklaşmamalı ve kesinlikle geçmemeli. aksi halde voltaj regülatörlerini yakabilirsiniz ve kartınızı kullanılmaz hale getirebilirsiniz. kısa devre yaptırmamaya da dikkat edin. zaman zaman kablonun biri çıkıp kartın üzerindeki iletken bir noktaya değebilir ve kartınızı yakabilir dikkat edin.
  
  arduino'yu pille kullanacaksanız kuru akü alın. 9v luk piller su gibi tükenmekte ve pahalı olmaktadır. kuru akü hem çok uzun süre dayanıyor hem de tekrar şarj ediliyor. fakat çok ağırdır ve çok büyüktür. ayrıca 10 amper gibi bir akım verebilmekte kablolarınızı ampül gibi parlatabilmektedir. dikkat ediniz. kuru akü üzerine bir açılım daha yapmak gerekiyor burada. kuru akülerin ağırlığına oranla mah cinsinden enerji tutma kapasitesi diğer batarya tiplerine göre çok düşüktür. eğer uçan, kaçan, yüzen, zıplayan bir araç yapacaksanız yada taşınabilirlik önemli ise kuru aküleri ağırlıklarından ötürü kullanamayabilirsiniz. bu durumda muhtemelen li-po pillere yönelmeniz gerekecek. bir dip not olarak li-po piller ağırlığına göre çok yüksek enerji tutma kapasitesine sahip olmakla birlikte pahalıdırlar. ayrıca bu pillerin şarj işlemi daha komplekstir ve itina ile yapılması gerekir. fazla şarj, yüksek voltaj ve akım ile şarj yada kullanım sırasındaki kısadevreler ve aşırı yüksek akım talep eden uygulamalar li-po ları patlatabilir, yangın çıkarabilir sizi yaralayabilir. dikkat ediniz.
  
  peki bu 555 leri 7805 regülatörleri falan nasıl kullanacağız . çipin üzerindeki bu kodu google a yazıp sonuna da datasheet kelimesini ekleyin. örneğin 7805 için dahasheet şöyle birşeydir. http://www.sparkfun.com/…eets/components/lm7805.pdf buradan hiçbirşey anlamayabilirsiniz ancak şunları anlamak kolaydır. çipin bacaklarının altında in common output yazdığını göreceksiniz. in vcc gibi kelimeler her zaman giriş içindir. giriş voltajını buraya vereceğiz. common grn, grd gibi kelimeler de topraktır. output ise çıkıştır. basitçe açıklamak gerekirse bu cip için "in" kısmına 40 volta kadar gerilime sahip kaynağımızın pozitif ucunu bağlıyoruz. "common"a negatif ucunu bağlıyoruz. "output" ve "common" ise bizim 5 volt alacağımız pozitif ve negatif uçlara dönüşüyor diyebiliriz. hemen hemen her sensör 5 volt değerle çalışıyor. dolayısıyla onlar için 5 volta regüle etmiş oluyoruz kaynağımızı.
  
  arduinonuzun bağlantılarını yaptıktan sonra hiçbirşeyden anlamıyorsanız bile hiç olmazsa parmağınızla arduino üzerindeki voltaj regülatörlerine ve diğer çiplere dokununuz. sıcaklığını kontrol ediniz. eğer giderek artan bir ısınma varsa veya çok sıcaksa hemen elektrik bağlantısını kesiniz. bir yerde bir yanlış yapmaktasınız. muhtemelen arduinodan fazla akım çekmektesiniz. lütfen dışarıdan aldığınız harici voltaj regülatörlerine yükleniniz. arduino üzerindeki voltaj çıkışlarını rahat bırakınız.
  
  ayrıca arduino.cc yi ziyaret ediniz. oradaki uygulamalara bakınız. diğer taraftan arduino ile ilgili sayısız blog, web sitesi, forum olduğunu göreceksiniz. oralarda yapılan uygulamalara bakınız. torrentlerden ebookları bulabilirsiniz. herşeyi temelden alan çok iyi hazırlanmış ebooklar var. elektroniğin e sinden anlamayan biri bile bunlardan anlayabilir. arduino yazılımları yazmayı da o ebooklardan öğreneceksiniz. ayrıca arduino.cc deki tutorial ve reference linkleri de yardımcı olacaktır. kaynak konusunda ingilizce kaynakları kullanabiliyorsanız arduino sizin için daha fazla anlam kazanacaktır zira türkçe kaynaklar yetersizdir ve yabancı kaynaklardan yapılan çevirilere dayanmaktadır. ayrıca youtube'da şu adamın anlattığı direnç, led, kondansatör, transistör,diyot,indiktör, ohm kanunu gibi videoları izleyiniz. arduino dünyasına hoşgeldiniz.
• kızıma yapmış olduğum maket eve led ışıklar takıp bunları fast hartley transform (fht) algoritması ile ses frekanslarını direkt 16mhz lik atmel328 microcontroller ile gerçek zamanlı senkronize ettiğim nane. 16mhz gayette yetti 50ms lik paketleri analiz etmeye.
  
  https://www.youtube.com/watch?v=hf9ctjya1tq
• pic serisi mikrokontrolculer ile heba olan yillarima yanarim.
  
  zevkten sekiz koseyim su an. efendim haftada bir kesmek zorunda oldugum cimler o kadar hayattan soguttu ki beni, "yil 2014 hala cim bicme makinesi itip cim kesiyorum. ben bu oyunu bozarim!" dedim ve sunlari yaptim:
  
  1) craigslist'ten hurdaya cikmis bir elektrikli sandalye(50$)
  2) yine craigslist'ten calisir durumda eski bir elektrikli cim bicme makinesi. (20$)
  3) iki adet arduino uno board, 2 adet nrf24l01 transmitter, bir adet joystik (toplam 30$)
  4) canavar gibi 2 adet batarya (ub12350) (100$)
  5) motorola bebek monitoru (bu zaten vardi)
  
  bunlari birlestirip elektrikli sandalyeyi uzaktan kumandali hale getirmek, pesine cim bicme makinesini takip cimleri evde koltukta oturarak bicmek (paha bicilemez!)
  
  yeni projem arduino'yu internete baglayip, cihazi herhangi bir yerden kontrol edebilmek.
• bitirme projem esnasında bir gece karşılaştığım ve aynı gece programlamasını öğrendiğim ve bütün tasarımımı baştan aşağı değiştirmeme sebep olmuş, italyan malı, atmel mikrokontrolörü tabanlı, programlaması c diline aşina biri için inanılmaz kolay olan bir elektronik geliştirme kartıdır. programlamayı c dilinde yaparsınız ve arduinonun kendi geliştirdiği java tabanlı ide'ı kullanarak arduino katınıza usb bağlantısı ile yükleyip programınızı çalıştırmaya başlarsınız. kütüphaneleri kullanıcılar tarafından geliştirilir veya editlenebilir. yazılım ve donanım açısından açık kaynak lisansına sahiptir.
  
  arduino 7-12 volt tavsiye edilen besleme aralığına sahiptir. ayrıca usb üzerinden de beslenebilir ancak bilgisayarınızın usb üzerinden sağlayabileceği akım 500 miliamper ile sınırlı olduğunda kart üzerinde bir sigorta da bulunur. usb ile beslerken istesenizde bu akım limitini geçemezsiniz geçtiğiniz zaman kart beslemesini keser ve kapatır. kartın kendi regülatörü üzerinden alabileceğiniz maksimum akım ise 800 miliamper civarındadır. kartın dahili 5v, 3v3 çıkışlarını kullanarak birşey sürmek isterseniz bu akım limitine dikkat etmeniz gerekir aksi taktirde regülatörünüzü yakabilirsiniz. bu sorun, harici bir besleme ünitesi yapılarak kolaylıkla çözülebilir ancak basit projeler için kendi regülatörü yeterli olacaktır. arduinonun her pininden maksimum 20ma akım alabilirsiniz. fazlasınız çektiğinizde entegreniz yanabilir ben çektim yanmadı ama ben şanslıydım sanırım. hatta fark etmeden karta baya eziyet ettim her çıkış pininden 12v ölçtüğümde oldu ama hala nasıl bozulmamış olduğunu bende bilmiyorum.
  
  birden fazla modeli bulunur. arduino uno ufak çaplı projelerinizi kolaylıkla yapabileceğiniz 14 dijital (6sı pwm), 6 analog pine, ayrıca 2 uart (rx/tx) pinine sahipken, daha büyük çaplı birşey düşünüyorsanız başka bir arduino modeli olan arduino mega 2560 54 dijital (16sı pwm), 16 analog pinine ve 8 uart (rx/tx) pinine sahiptir. diğer modellerine http://arduino.cc/en/main/hardware sitesinden bakabilirsiniz.
  
  pic'e yeni başlayan bir insan için uart, i2c, adc vs gibi uygulamalar gözünü korkutabilirken arduino ile bu uygulamaları yapmanız bir veya iki koda bağlıdır. ide'ı yüklediğinizde geniş bir örnek kod kütüphanesine sahip olursunuz. ayrıca bu kodların açıklamalarını ve uygulamalarını arduino websitesinde de bulabilirsiniz. ayrıca arduino playground'da veya forumda istediğiniz yardımı alabilirsiniz. okullarda pic öğretilirken picin seçim sebebi olarak kaynak bulma kolaylığı gösterilir, fikrimce bunu söyleyen biri arduino ile hiç tanışmamıştır. ama şunuda belirtmeliyimki türkçe kaynak bulmakta zorlanabilirsiniz.
  
  edit: de eki ayrı yazılır
  
  edit 2: burada belirtilen board'ların çok daha yenileri çok daha iyileri çıktı. aklınız karışmasın temelde aynıdır.
  
  edit 3: bu entryi gireli baya bir zaman oldu. artık yeni farklı modeller çıkarttılar. piyasada hala bahsettiğim modeller de bulunduğu için entry i silmiyorum ancak güncel bilgiler için mutlaka sitelerini inceleyin.
• hayvan barınaklarında kullanılan, sıcaklık, fan, suyla çalışan soğutucu pedleri ve onlara bağlı selenoidleri kontrol eden çok basitten, çok sofistike olanlarına kadar onlarca otomasyon ürünü vardır, gelişmiş olanlarına değinmiyorum ama basitlerinde hiç bir kontrol esnekliği sunmazken o basitliklerine rağmen dünyanın parasını isterler. ilk kez bunları düşünürken girdim bu elektronik işlerine 2009 yılıydı ccs c üzerinde pic programlama işi ile başladım. yani aslında yapacağım fazla bir şey değil ısıya bağımlı bir kaç röle açıp kapamak amacım. programlama ve yazılım işine o kadar uzak bir meslek grubundanım ki " etrafımdaki insanlar " burak bu işleri yahu " tepkisi alıyorum. aslında haksızda değiller pic deneme boardlarında bir şeyler yapıyorum ama yaptığımı sonradan boarddan alıp çalışan bir devreye dökmekte hakikaten zorlanıyorum, çünkü bir pic entegresinden çalışan bir devre yapmak için, güç kaynağını, osilatör devresini, giriş çıkış devresini, soketlerini pcb üzerine aktarana kadar göbeğiniz çatlıyor ve bazen bunlarla uğraşırken yılıp projeyi bırakıyorsunuz.
  
  ne oldu en sonunda biraz geçte olsa 2013 ortalarında arduino işine başladım, her şey birden kolaylaştı, yaptıklarım gene ahım şahım değil ama benim işimi görecek şeyler çıkartabiliyorum. internet üzerinde biraz araştırıyorsun , biraz ordan biraz burdan kodu copy paste yapıp, değişkenleri ayarladıktan sonra gayet güzel şeyler çıkıyor.
  
  yani özetle sayesinde yıllarca yapmak isteyip yapamadığım şeylerin ötesinde çalışmaları bana bir kaç ayda yaptırmış bir harikuladeliktir.
  
  bu arada şu başlığın altına yazıp, bunu hala rasberry ile karşılaştıran arkadaşlara diyeceğim tek şey "siz olayı çok yanlış anlamışsınız kardeş"
• küçük mucize. buna bağladığınız, efendime söyleyeyim, motorları, sensorleri programlayarak interaktif veya veriye dayalı şekilde tepki veren objeler yaratabiliyorrsunuz. en güzel tarafı ise, uçsuz bucaksız bir okyanus gibi gözüken programlama, kod yazma gibi çook yabancısı olduğunuz konuları, basite indirgeyerek (olumlu anlamda) sizin de kırk yıllık programcı gibi program yazmanıza olanak sağlaması, yazdığınız kod çalışmayınca havalara girmenize sebep olması. forumlarından, tutoriallarından pek çok şey öğrenilebilir. yarattığınız küçük canavarlara hayranlıkla ağzınız açık bakıp kalabilirsiniz.
• daha önce başka bir entryde de bahsedilmiş ama yeniden söyleyeyim bu platform üzerinden ortaokul ve üstü seviyesi müthiş bir eğitim materyali olabilir, öğrencilere temel seviyede programlama becerisi kazandırırken aynı zamanda elektronik ve mekanik olarak etkileşim yapabilmeleri genç beyinlere çok faydası olurdu. açık kaynaklı bir proje olması ayrıca bu eğitim materyalinin maliyetlerini oldukça aşağıya çekerdi, zira bu kartları türkiye'de herhangi bir firma bile tanesini bir kaç on liraya üretebilir. arduino geliştirici ekibi zaten bu konuda oldukça açıklar ve işbirliğine yatkınlar, adamlar sadece bu ekipmanın üretilirken kendilerine atıf yapılmasından ve ticari olarak kullanılmamasından başka hiç bir şey istememekte. umarım birileri buraları okur, en azından bu neymiş yahu diye merak eder.
• ben robotistan'dan bi arduino proje seti aldım. içinde bi sürü sensör, motor, arduino, breadboard vs var. 7 yaşında bir çocuğum var, o da böyle kablolarla oynayayım, tornavida ile bir şeyleri söküp takayım işlerini seviyor, dedim birlikte güzel vakit geçiririz. ben kodlama kısmını hallederim, ona kabloları nereye takmasını gerektiğini söylerim ufak tefek projeler yapar eğleniriz. sensörleri anlattım, işte bu ultrasonic sensör uzaklık ölçüyor, önüne engel gelirse de anlıyorsun, ufak bi proje yapıp elini önüne getirince led yaktık, buzzer'dan ses çıkarttık vs derken oğlum eli arttırdı, uzaktan kumandalı araba yapalım dedi.
  
  ben de challenge accepted dedim ve giriştik işe. bozuk bi treni vardı. ilk önce içini açıp motoruna kablolar bağlayıp dışarı çıkardık. üzerine arduino + motor shield takıp motoru ona bağladık, bir de hc-06 bluetooth alıcısı takıp telefonla kontrol edelim dedim. 2-3 saat sonunda treni android telefondan kontrol edebilir hale geldik. ona kabloları vs taktırdım, neyin nasıl çalıştığını anlattım, kodunu ben yazdım tabii ama günün sonunda güzel bi proje çıktı ortaya.
  
  ben tamam bugünlük babalık görevimi fazlasıyla yerine getirdim derken, yetmedi çocuğa :( soruların ardı arkası kesilmedi; baba karanlıkta nasıl gidecek, ışık lazım değil mi? korna nasıl çaldıracağız? neden sadece ileri geri gidiyor, sağa sola da gitmesi gerekmez mi? kumanda ile neden kontrol edemiyoruz, sen olmayınca kullanamayacak mıyım (kumanda da proje setinden çıkmıştı)?
  
  haftaya cumartesi pazar başka bi bozuk arabanın içini açıp en azından sağa sola giden bi arabayı kumanda ile nasıl kontrol ederiz üzerine çalışacağız (daha doğrusu ben çalışıcam o sorularına ve taleplerine devam edecek).
  
  bi yandan da bak okuma yazmayı hızlıca öğrenirsen, kod yazma kısmını da birlikte yapabiliriz deyip gaza getiriyorum. çocuğa yazılımcılık tohumlarını ektik bakalım ne olacak.
• bu alet ilk çıktığında ve türkiyede populer olmaya başladığında sevinmiştim. nihayet insanları pratik elektroniğe alıştıracak ve bu konuda daha fazla yetişmiş eleman-bilgili insan olmasını sağlayacağını düşünmüştüm.
  
  ancak öyle olmadı. takip amacıyla arduinoyla ilgili 10 kadar fbook grubuna üyeyim. sorulan sorulara ve verilen cevaplara bakıyorum. cahilliğin dibi. bilmeden uydurmanın kralı buralarda geziyor. öğrenme niyetinde olan adam görmedim desem yeridir. bunun yerine ya ödev yaptırmaya gelenler ya da bence böyle olmalı düşüncesiyle alakasız fikir beyan edenlerle dolu. özetle bu da gol değil.
• java tabanlı processing/wiring dilini kullanan i/o board. kendi başına çalışan etkileşimli objeler yaratabileceğiniz gibi flash, processing ve maxmsp gibi yazılımlarla bağlantı kurup çok acaip şeyler de yapabilirsiniz. zaten arduino platformunun çıkış noktası da bu çok acaip şeyler. sanatçılar, tasarımcılar ve elektronikle hobi olarak ilgilenen insanlar için icad edildiği söyleniyor.
  
  http://www.arduino.cc/