• öncelikle aya gitmek bizim için oldukça zahmetli bir işti. çünkü aya hemen gitmedik. bu belli aşamalardan sonra gerçekleşen bir sefer idi. aya insan gitmeden önce, insansız uzay araçları ile keşifler yapılıyordu. yani pat diye gidilmedi. insanoğlunun aya gitmek istemesi ile aya gittiği tarih arasında aşağı yukarı dokuz, on yıllık bir süre vardır. tabiki de insanoğlu her zaman aya gitmek istemiştir, ben modern anlamda demek istedim. aya gidilmeye karar verildiğinde aşağıdaki gibi bir diyalog gerçekleşmiş midir? ,

    -+ evet, aya gidiyoruz!. uzay aracını derhal hazırlayın.
    - peki efendim
    + peki kimler gitmek istiyor. hmmm, sadece üç kişi gidecek.
    - ben!
    - ben!
    - ben!
    + tamam sen, sen ve sen. derhal uzay kıyafeti giyin. uzay aracı hazır mı?
    - hazır efendim.
    + peki siz binin ondan geriye sayıp sizi fırlatıcaz.

    tabi ki de hayır. herşey bu kadar oldu bitti olmadı. yirminci yüzyılın başında insanoğlu ay hakkında geniş bilgilere sahip değildi. evet, ay yanıbaşımızda idi ve yüzyıllardır gözlüyorduk. lakin bu insanlı seyahat ciddi bir işti ve hala yüzyıl başında ( 20.) ay hakkında ve insanlı uzay uçuşları hakkında bilgi sahibi değildik. herşey aşama aşama meydana geldi. ilk önce astronotların ineceği yer belirlendi. sonra o bölgeye insansız uçuşlar yapıldı ve her seferde ay hakkında yeni bilgiler öğrendik. astronotların ineceği yerin haritası çıkarıldı, topraklar incelendi, ayın ısısı, atmosferi hakkında bilgi sahibi olduk. ve sonra 5,4,3,2,1,0 ve fırlat!!!!

    bu yazımda üstüme çokta vazife olmayan ama yinede ilgi alanım olan, aya insanlı seferin öncesine yapılmış olan çalışmaları yazacağım. eğer bir yanlışım olursa, bu işin bilginleri beni uyarabilirler.

    uzay çalışmaları ya da uzay çağı sscb'nin sputnik 1 uzay aracını fırlatması ile başlamıştı. çok kısa bir süre sonra abd explorer 1 uzay aracını uzaya fırlatıyordu. hatta explorer'in uzaya fırlatıldığı gün, sputnik 1 uzay aracı atmosfere girerek yanıyordu... tabii benim bu yazıda anlatmak istediğim komple uzay çalışmalarını anlatmak değil. insanlığın aya gitmeden önce bu uğurda yapmış oldukları hazırlıklardan bahsetmektir. tabiki de aya amerikalılar gittiği için sadece onların yapmış oldukları çalışmaları yazacağım. kısacası sputnik ve explorer uzay araçlarının fırlatılmaları ile uzay çağı başlamıştı.

    nasa 1958'de kurulduktan bir yıl sonra hedefini ay olarak belirledi. 1961 yılında başkanlık koltuğuna oturan kennedy bu hedefi benimsedi ve 1969 yılına kadar ayın yüzeyine insan göndereceklerini açıkladı.

    dediğim gibi insanoğlu ayı her zaman gözlemlenmiştir ancak bu uzun bir süre teleskopik bir gözlem olarak kalmıştır. hala ay o zamanlar bir çok noktada muamma idi. madem ki oraya insan göndereceğiz o zaman ayı iyice tanımamız gerekiyordu.
    3 mart 1959 günü pioneer 4 uzay kapsülü aya fırlatıldı. araç 4 mart günü ayın 56.000 yakınından geçti ve güneşin yörüngesine girdi.
    28 mayıs 1959'da bu sefer baker ve able adında iki hint maymunu uzaya gönderildi. sorunsuz bir şekilde 1 saat 33 dakika sonra dünyaya döndüler. bu iki maymun uzaya sorunsuz bir şekilde gidip gelen ilk canlılar oldular. fakat able'ye takılan elektrotlar'ın çıkarılma işlemi sırasında maymun öldü ( 1 haziran). 2 haziran'da ise bakerin vücuduna konan elektrot başarılı bir operasyon ile çıkarıldı.

    abd, surveyor uzay aracını aya gönderdi. araç ayın üzerine yumuşak bir iniş yaptı. bu aya indirilen insan eli ile yapılmış ilk araçtı (1966). bu araç 112.377 resim çekti. bütün resimleri başarılı bir şekilde dünyaya gönderdi. başarısız olan surveyor 2'nin ardından surveyor 3 gönderildi. ayın gündüz bölgesinde iki hafta çalıştı. 6300 fotoğraf çekti ve dünyaya gönderdi. bu fotoğrafların büyük bir kısmı ayın toprak yapısı hakkında bilgi vermek içindi. bu araç yüzey üzerinde araştırmalar yaptı. artık ay hakkında yeni bir bilgi sahibi olmuştuk. ay toprağının deniz kumlarına benzediği anlaşılmıştı.

    tüm bunlar aya insanlı seferler için yeterli değildi. nasa hala apollo görevleri için yeterince bilgi sahibi olmalıydı. bir sonraki adım ayın ekvator bölgesini incelemekti. bunun için beş tane lunar yörünge uzay aracı hazırlandı. hepsinde fotoğraf makinesi vardı.
    lunar orbiter 1 uzay aracının ayın yüzeyinden göndermiş olduğu fotoğraflar, kamera hatasından dolayı bulanık çıkmıştı. ama yine de işler sanıldığı gibi kötü değildi. görevin %75'i tamamlanmıştı. apollon'un inmesi düşünülen bölgenin 41.500 km'lik bölümü, onun yakınındaki 360.000 km'lik alan ve daha uzakta bulunan 2.007. 917'lik alanın fotoğrafları çekildi.

    lunar orbiter 2 ise apollo uzay araçlarının göremeyeceği alanların fotoğrafını çekti. lunar orbiter 3 ise 182 resimle döndü. bu resimlerden 10'u apollon'un ineceği bölgeler idi. bir tane surveyor 1'in resmi idi. lunar orbiter projelerinin 4 ve 5'incsi yakın yörüngelerde ayın fotoğrafını çektiler. lunar orbiter 4, tam 163 fotoğraf, lunar orbiter 5 ise 213 resim çekmişti.
    ayrıca lunar orbiter projesinin bir diğer önemli misyonu ayın yer çekimi ile ilgiliydi. küçük meteorid ve radyasyon verileri topladılar. bunların yörüngesi izlenerek ayın yer çekimi 'nin haritası çıkarıldı.
    ayrıca explorer 35 uzay aracı ayın yörüngesine yerleştirildi. görevi radyasyon aramaktı. çıkan sonuca göre ayın manyetik alanı yok denecek kadar azdı ve radyasyon kemerleriyle iyon kümelerinin olmadığını keşfetti. bu araştırmadan çıkan sonuç şöyle idi: dünya da olduğu gibi ay yüzeyinde de güneşten gelen rüzgarların bütün güçleriyle ay yüzeyine vurmasını engelleyecek bir güç yoktu.

    aya gidilmeden bir yıl önce yani 1968 yılında surveyor 7 aya gönderildi. aynı yılın aralık ayında apollo 8, ay yörüngesinde başarılı bir yolculuk yaptı.
    tabi bu uğurda kayıplarda yok değildi.
    1967 yılının 27 ocak günü apollo projesinin ilk mürettebatı kennedy uzay merkezinde yanarak öldüler.

    kaynak: uzay ansiklopedisi, milliyet, 1991

    işte yukarıda yazdığım gibi aya ha deyince gidilmemiş, onun öncesinde insansız uzay araçları ile planlı bir ay keşifleri yapılmıştır. her bir görevin bir amacı vardı. bilim adamları aya gönderdikleri her araçtan mutlaka ay hakkında yeni bir bilgi sahibi olmuş ve bu sayede 21 temmuz 1969'da saat 01:56'da onun için küçük bizim için büyük bir adım atılmış oluyordu.
  • çağlayan arkan bir yazısında bilgisayarının kapasitesinin 1 mhz cpu, 1 kb ram, 12 kb disk olduğunu yazmıştır.

    ne anladık:
    apollo 11 ile uzayda call of duty oynamak mümkün değilmiş.
  • gagarin'in ilk yörünge uçuşu hariç, insanlık tarihinde en zor, en belirsiz ve en tehlikeli keşif yolculuğuna çıktı.

    tarihte ilk defa, 3 insan dünyadan ayrılıp başka bir gökcismine gidip, sağ sağlim geri döndü. söylemesi ne kadar kolay... tüm bunların gerçekleşebilmesi, onbinlerce kişinin en ince detayına kadar planlanmış ortak bir çalışmasıyla mümkün oldu.

    sonraki ay seferlerinin hiçbiri, apollo 11'in yakaladığı heyecanı taşımadı. hatta son apollo seferinde (sanırım apollo 17) astronotların dünyayla kurduğu canlı bağlantıyı yayınlayacak televizyon kanalı bile bulunamadı.

    ve, her birinin maliyeti 30 milyar doları bulan ay yolculukları, amerikan kamuoyunun "vergilerimiz israf ediliyor" şikayetlerinin artması ve artık ilgi görmemesi nedeniyle iptal edildi...

    not:
    ay'a ulaşabilmek için 380 bin kilometrelik ve yaklaşık 3 gün süren bir yolculuk yapmanız gerekir. bir 380 bin kilometre de geri dönüş yolu vardır ve muazzam bir harcamayı beraberinde getirir.

    ay yolculukları sona erdikten sonra yapılan tüm insanlı uçuşlar, yaklaşık 300 (üç yüz) km yükseklikteki yörüngede dolanan uluslararası uzay istasyonu ile sınırlı kalmıştır. dolayısıyla ay yolculuklarından 100 kat daha ucuza malolur.
  • ay yuzeyine indiginde sadece saniyeler kadar yetecek olan yakiti kalmisti. yani 5-10 sn daha inemeyip dolansaydi ay yuzeyine cakilmis olup, simdi aya inen ilk insanlar olarak bildigimiz astronotlar edwin aldrin ve neil armstrong, aya dusen ilk insanlar olarak tarihe gececeklerdi. ayrica bu yetmiyormus gibi inis icin uygun yer ararken geminin onboard bilgisayarlari asiri yuklenme nedeni ile alarm vermis, hatanin orijini bulundugunda gorev iptal edilmeyerek calan alarma ragmen (manuel olarak susturulmus da olabilir tam detayi hatirlayamadim) inis gerceklestirilmistir. houston'a ise "houston tranquility base here. eagle has landed" cümlesi ile bildirmiştir inişini...
  • bünyesinde bulunan, oyun bile oynanamayacak denilen bilgisayar, 40 yıl önce 3 insanı aya götürüp, oraya inmelerini sağlayıp, tekrar dünyaya geri getirmiştir. bünyesindeki teknolojilere saygı duymaktan öte birşey yapılması ayıptır.
  • evet hanımlar beyler,
    biliyorsunuz ki bugün 16 temmuz yani apollo 11 uzay aracının ay yolculuğuna başladığı tarih.
    o günü apollo uzay aracı içerisindeymiş gibi yeniden yaşamak istiyorsanız
    buyrun
  • ay'da çektikleri görüntüleri kaybetmişler! "sanırım yanlışlıkla silinmiş" şeklinde bir açıklama ile durumu duyurmuşlar. filmlerin kaybolduğu 40. yılı şerefine yapılan hazırlıklar sırasında ortaya çıkmış. şu an izlediğiniz görüntüler asıl kayıt değil, cbs ve bir iki başka yayıncının o tarihlerde yaptıkları yayınlardan kalanlar. ham görüntüler uçup gitmiş. ulan ay'a gidiyosunuz bir filme sahip çıkamıyorsunuz. bunun filmi nasıl silinir yahu?
  • https://code.google.com/p/virtualagc/

    adresinden kendisinde çalışan bazı cihazların kaynak kodlarına ulaşabilirsiniz.
  • rivayete göre son anda kazara kırılan bir şalter nedeniyle ay'dan dönüşü tehlikeye girmiş; kriz anı çözümü olarak nasa kalemi** adıyla bilinen özel tükenmez kalem, kırık kol(şalter) yerine kullanılmış ve bu sayede dönüş gerçekleşebilmiştir.
    ayrıntılı hikaye için; (bkz: nasa kalemi/@pandayavrusu)
  • abd'nin 35. başkanı john f. kennedy'nin 12 elül 1962 tarihli meşhur rice university konuşmasından tam 7 yıl sonra gerçekleşen hadise. aya gidilmedi diyenlere bakmayın siz.

    ancak ya plan başarısız olsaydı? ya astronotlar ay'dan geri gelemeseydi? işte nasa'nın bu olumsuz senaryo için bir b planı vardı.

    20 temmuz 1969 günü amerikalı astronot neil armstrong, ay’a ayak basan ilk insan olarak tarihe geçti. apollo 11 uzay aracı ile üç kişilik ekip ile ay’a ulaşan armstrong, arkadaşı edvin aldrin ile birlikte bindiği ‘kartal’ adlı ay modülü ile ay’ın yüzeyine indi. ekibin üçüncü astronotu michael collins ise apollo 11’in kumanda pilotluğunda kaldı. insanı ay’a taşıyan apollo projesinde yaklaşık 400 bin mühendis, teknisyen ve bilim insanı çalıştı. ay’a insan ayağı değdirmek, nasa’ya 24 milyar dolara (bugünün parasıyla 100 milyar dolara) mal oldu.

    20 temmuz 1969 günü ay yüzeyine inen araçtan çıkan armstrong’un ay’a ilk adımını basmadan önce söylediği ‘bir insan için küçük, insanlık için dev bir adım’ sözünü canlı yayında yaklaşık bir milyar insan seyretti. daha sonra buzz aldrin de modülden inerek arkadaşına katıldı ve ikilinin ay’a diktikleri amerikan bayrağı ile çektirdikleri ünlü fotoğraf ortaya çıktı. ay yüzeyinden parçalar alan ve bazı bilimsel deneyler yapan ikili, ay’a ‘dünya gezegeninden insanlar ay’a ilk kez burada ayak bastı. m.s. 1969 temmuz ayı. bütün insanlık adına barış için geldik’’ yazılı bir de plaket bıraktılar.

    üç astronot 4 gün sonra 24 temmuz 1969 günü pasifik okyanusu’na paraşütle inen modülle dünyaya döndüler.

    peki ya işler planlandığı gibi gitmeseydi ne olacaktı?

    nasa ve amerikalı yetkililer, kimsenin konuşmak istemediği olasılığa göre de hazırlıklarını yapmıştı. plana göre eğer ay modülü ile ay’a inen iki astronot apollo 11 uzay aracına geri dönmeyi başaramasaydı ay’da ölüme terk edileceklerdi.

    bu terk ediş süreci ise şöyle işleyecekti:

    nasa’nın iki astronot ile iletişimini kesmesinden hemen önce abd başkanı richard nixon bir veda konuşması yapacaktı. kamuoyundan gizli hazırlanan b planına göre nixon, önce her iki astronotun, dul kalacak eşlerini bizzat arayarak sabır ve taziye dileğinde bulunacaktı. ardından canlı yayında iki astronota ve insanlığa bir hitapta bulunacaktı. ardından, nasa, astronotlarla iletişimini kesecek ve iki astronot ‘ruhlarını derinlerin en derinine göndermeyi’ sembolize etmesi için denize defnedilecekti.

    başkan nixon’un b planı konuşmasının metni bile hazırdı. konuşma metnini, 79 yaşında öldüğü 2009 yılına kadar new york times’ta köşe yazarlığı yapan william safire hazırlamıştı. safire, 1978 yılında new york times’ta yayınlanan ve bu ‘alternatif’ konuşmanın da yer aldığı denemesiyle pulitzer ödülü kazanacaktı.

    safire’in 18 temmuz 1969 günü abd başkanlığına yolladığı ve astronotların dönmeyi başarmasıyla ihtiyaç kalmayan b planı konuşması şöyleydi:

    "kader, barış amacıyla ay’da keşif yapmaya giden kişilerin burada sonsuzluğa yatması hükmünü verdi. bu iki yiğit adam, neil armstrong ve edvin aldrin, işler planlandığı gibi gitmezse kurtulmaları ümidi olmadığını biliyorlardı. ama bu adanmışlıklarında insanlık için ümit olduğunu da biliyorlardı.

    bu iki insan, hayatlarını insan soyunun en soylu amacı, ‘gerçeği aramak ve anlamak’ için feda ettiler. arkalarından aileleri ve arkadaşları yas tutacak, ulusumuz yas tutacak, dünyanın bütün insanları yas tutacak. iki evladını bilinmezliğe göndermeye cüret eden dünya anamız da yas tutacak.

    bu iki adam keşifleriyle dünyadaki bütün insanları aynı duyguda birleştirdiler. kendilerini feda etmeleriyle insanlığın kardeşliğini daha da pekiştirdiler.

    antik çağlarda insanlar gökyüzüne yıldızlara baktıklarında takım yıldızlarında kendi kahramanlarını görüyorlardı. bu modern çağda biz de artık aynısını görüyoruz. ama bizim destan kahramanlarımız mitolojik değil, kanlı canlı…

    bu iki kahramanı başkaları da takip edecek ve onlar eve sağ salim dönüşün de yolunu muhakkak bulacaklardır. insanın arayışı nihayete ermez. ama bu iki insan öncü oldular. kalbimizde en özel yere sahip olacaklar.

    artık geceleri ay’a bakan her insan bilecek ki, bir başka gök cisminin bir köşesinde de insan var. sonsuza kadar…"

    neyse ki bu olumsuz senaryo gerçekleşmedi. ve neyse ki william safire'nin yazdığı bu harikulade metin kullanılmak zorunda kalınmadı ve tarihin tozlu raflarında kendisine yer buldu.
hesabın var mı? giriş yap