amfitiyatro

• ms 238 yılında inşa edilen ve 35.000 seyirci kapasiteli olup dünya’nın en büyük 3. arenası olarak kabul edilen el cem amfitiyatrosu:
  görsel
  
  tunus.
• zamanında en ehemmiyet verilen yapılar olmalı ki, yıkılmıyor bunlar.
  
  tatile gittiğinde "lan malak gibi plajda yatıp duruyoruz, bugün de antik hede hödö şehrini gezelim" dersin, alıp müze kartını gidersin. antik şehir dediğin her zaman bir sürü taş ve sütun kalıntısıdır. ancak amfitiyatro her zaman yerindedir. çok fazla bi bok olmamıştır.
  
  savaş, talan vs. gibi yıkımları geç, yanardağ aktivitesi gibi bir sebep yüzünden yok olmuş pompeii'de bile amfitiyatro hala ayakta ve pink floyd gidip konser verebiliyor. (bkz: live at pompeii)
  
  bana kalırsa, şehir falan diye bizi yiyorlar. zamanında insanlar o amfitiyatroyu inşa edip hep beraber içinde yaşıyordu. inşaat fazlası taşları da etrafa dağıtıyorlardı falan.
• genel fikrin tersine yunan döneminde herhangi bir amfi tiyatro yapılmamıştır. bizim şimdi amfi tiyatro deme eğiliminde olduğumuz yapıların çoğu da amfi tiyatro değildir. amfi tiyatro genelde elipse yakın veya daire şeklinde olan roma dönemi yapılarıdır. roma'daki ünlü colosseum yapı tipini anlamak için en kolay ve en temel örnektir. amfi tiyatroda tiyatrodan farklı olarak trajedi veya komedi gibi tiyatro oyunları değil gladyatör oyunları ve benzeri oyunlar düzenlenirdi ki binanın farkı yapısının sebebi de temel olarak budur. anadolu'da sadece 3 roma amfi tiyatrosu vardır ki bunlar da bergama, kyzikos ve anazarbus'tadır.
• tam bir yuvarlak ya da oval bir biçimde olan tiyatro yapılarıdır. roma'daki colosseum en güzel örneklerinden birisidir. sıklıkla karıştırıldıkları diğer tanım için
  
  (bkz: antik tiyatro)
• antik yunanlilarin butun kiyi beldelerimize sanat askiyla birer tane diktikleri tiyatro..
• (bkz: amfi tiyatro)
• (bkz: amfiteatr)
• antik çağlarda 2 türü olan yapı. antik yunanda amfi tiyatrolar "u" şeklindedir ve her zaman güvenlik nedeniyle şehirin en stratejik yerine inşaa edilirlerdi. ayrıca yunan amfi tiyatroları mutlaka bir yamacın üzerinde yer alırlardı.
  
  romalılarda ise tiyatrolar yarım daire şeklindedir. yapımlarında yamaca dayanma zorunlulugu hiç olmamakla beraber, bu tiyatrolar yunan emsallerinin tersine kendi temelleri üzerinde yükselen blokların üzerinde durur.
  
  amfi tiyartoların şehir merkezlerinin hemen dışına inşaa edilmesi bir zorunluluktu.
• amfitiyatro karşılıklı iki yarım daireden oluştuğu için bergama'daki amfitiyatro değildir. hatta türkiye'de kazı altında olmayan amfitiyatro yoktur. yanlışım varsa sanat tarihi severler düzeltsin.
• bilindigi uzere "u" seklinde, arkaya dogru yukselen yapilara amfitiyatro denmez. genellikle buyuk gladyator oyunlari, hayvan mucadeleleri gibi islevler tasiyan, "o" seklinde, etrafinda yukselen oturma duzenleri bulunan yapilardir amfitiyatrolar. (bkz: spartacus) daha basit olarak anlatmak gerekirse roma'daki ufak boyutlu stadyumlar olarak da tanimlanabilir. pek fazla ornegi yoktur, gunumuze kalan en saglam ornegi colosseum olmakla beraber pergamon'da henuz kazilmamis olsa da turunun iyi bir ornegi mevcuttur.