yasama sorumsuzluğu ^*

• tbmm uyeleri meclis cali$malarindaki soz ve oylarindan, mecliste ileri surdukleri du$unceden, o oturumdaki ba$kanlik divaninin teklifi uzerine meclisce ba$ka bir karar alinmadikca, bunlari meclis di$inda tekrarlamak ve aciga vurmaktan sorumlu tutulamazlar . bunda amac, milletvekillerine hur ve iradelerini rahatca aciklayacak ortam yaratmaktir .
  
  eylemlerin sorumsuzluk sinirlari icinde sayilmasi icin bu eylemer meclis cali$malari sirasinda ve oy, soz veya du$unce $eklinde aciklanmi$ olmalidirlar . hareket ve sovme eylemleri, meclis cali$malari icindeyse sorumsuzluga girer . ancak mcelis cali$masi sirasinda oy, soz veya du$unce degil (kavga, dayak bok pusur) varsabu sorumsuzluga girmez . bu sorumsuzluga "mutlak muafik" da denir arada .
  
  meclis sorumsuzlugu kaldiralamaz ve bu sorumsuzluk sureklidir . 1961 anayasasi'nda meclis di$i sozler icin de sorumluluk yoktu . ancak 1982 anayasasi buna bir sinirlama getirmi$tir: ba$kanlik divani aksi bir karar alirsa, bu sorumluluk kampsamina girer . meclis ba$kani belli bir konuda di$arida konu$mayi yasaklarsa bu sorumsuzluk kapsaminin di$ina cikar ve o ki$i sorumlu tutulur .
  
  (bkz: yasama dokunulmazligi)
  (bkz: hukuk)
• yaşamı kaale almama, yaşıyorum ama sorumluluk bende değil yaklaşımı.
  ben isteyerek dünyaya gelmedim,^* topu allaha ya da aileme atıyorum.
• milletvekillerinin yasama fonksiyonu ile ilgili olarak mecliste kullandıkları oy, söyledikleri söz ve ileri sürdükleri düşünce nedeniyle, bunlar suç niteliği taşısalar bile, meclis dışında herhangi bir makam tarafından sorumlu tutulamamalarıdır. amaç, milletvekilinin yasama görevini özgürce yerine getirmesini ve böylece milli iradenin tam bir serbestlk içinde oluşmasını sağlamaktır. anayurdu olan ingiltere'de söz hürriyeti olarak ortaya çıkmıştır.
• yasama sorumsuzluğunun şöyle ilginç bir tarafı da vardır; meclis kürsüsünde söylenmiş bir söz, cümle vs ne kadar suç teşkil ederse etsin, ahlaka şuna buna aykırı olsa bile, basın yayın yolu ile tekrar edilmesinde bir sakınca görülmüyor. tabiki ifadeyi aynen nakletmek şartı ile.
• parlamenterlerin yasama faaliyeti sırasında sarf ettikleri sözlerden, açıkladıkları düşüncelerden ve verdikleri oylardan dolayı herhangi bir hukukî veya cezaî takibata uğramayacakları manasını taşır.
  
  bu sorumsuzluk sayesinde, milletvekilleri hiçbir şeyden çekinmeyerek, düşüncelerini serbestçe açıklayacaklar, serbestçe oy kullanacaklardır. böylece millî irade parlâmentoda tüm endamıyla tecelli edecektir.
  
  söz, oy veya fikir açıklaması dışında kalan eylemler, yasama sorumsuzluğundan faydalanamazlar.
  
  yasama çalışmaları esnasında bir vekil, diğer bir vekili veya bir kamu görevlisini döver, yaralar veya öldürürse, burada yasama sorumsuzluğu yoktur.
  
  fakat eylem, oy, söz ve düşünce açıklaması şeklindeyse içeriği ne olursa olsun yasama sorumsuzluğu kapsamına girer.
  
  mesela hakaret ve sövme suçları da meclis çalışmaları sırasında işlenmek şartıyla yasama sorumsuzluğu kapsamındadır.
  
  chp'nin savunduğu ve "kürsü dokunulmazlığı" olarak ifade ettiği dokunulmazlık türü budur.
  
  böylece yasama sorumsuzluğu oy, söz veya düşünce açıklamasının "yasama çalışmaları" sırasında yapılmış olması şartıyla parlamenterlere mutlak bir koruma sağlar.
  
  benim teklif ettiğim ve savunduğum model budur.
• milletvekili sorumsuzlugu. milletvekillerinin kursuden yaptiklari konusmalarda ceza almamalari. ama kursude diger milletvekiline hakaret ederse tazminat cezasi verebilir. milletvekili yasama yaptiklarindan sorumsuzdur. milletvekilligi doneminde yaptigi konusmalardan ceza almaz ama milletvekilligi bittiginde ayni konusmayi tvde yapsa ceza alir.
• genellikle yasama dokulmazlığı ile sık sık karıştırılan bir durumdur. ikisi de anayasanın aynı maddesinde düzenlenir ancak yaşama sorumsuzluğu mutlaktır ve kaldırılamaz. amacı ise milletvekillerinin söz ve düşünce hürriyetini korumaktır.
• milletvekillerinin meclisteki sözlerinden ve oylarından sorumlu tutulamaması yani kürsü dokunulmazlığı anlamına gelir.
  
  mutlak bir haktır. milletvekilliği sona erse bile milletvekili olduğu dönemde yaptığı açıklamalar ve kullandığı oylardan bir ömür boyu sorumlu tutulamaz.
  
  sorumsuzluk, milletvekillerine başkalarının özlük haklarına saldırı hakkı tanımaz ve türkiye büyük millet meclisi'nde gizlilik kararı alınan durumlarda sorumsuzluk ilkesi kullanılamaz.
• milletvekillerinin fikri görüşü ve desteğinden dolayı, ileriki hayatlarında ve şimdiki hayatlarında yargılanmamalarını sağlayan kanun düzenlemesidir.
• milletvekilliği dönemi sona erdikten sonra yasama sorumsuzluğu çatısı altında işlenen faaliyetlerin geriye dönük yargılaması yapılamaz.