wendelstein 7-x

• wendelstein 7-x achieves world record
  
  --- spoiler ---
  
  in the past experimentation round wendelstein 7-x achieved higher temperatures and densities of the plasma, longer pulses and the stellarator world record for the fusion product. moreover, first confirmation for the optimisation concept on which wendelstein 7-x is based, was obtained. wendelstein 7-x at max planck institute for plasma physics (ipp) in greifswald, the world’s largest fusion device of the stellarator type, is investigating the suitability of this concept for application in power plants.
  --- spoiler ---
• hakkında neden bu kadar az entry girildiğini merak ettiğim füzyon reaktörü. endüstri 4.0 gibi atılımlarını da düşünürseniz almanya (ve elbette benzeri çalışmaları yürüten uluslar) çağ atlayacaktır. enerji konusunda dışa bağımlılıklarını azaltmaya yönelmiş gibi bir halleri de var, haksızda sayılmazlar doğrusu. olan doğalgazla, petrolle kuyruğu dik tutmaya çalışan ülkelere olacak gibi görünüyor.
• (bkz: dark)
  
  dizide, reaktörün yer aldığı kasabanın adı winden`:???`.
  
  konu hakkında detaylı araştırma yapmadım henüz fakat dikkate değer bir çalışma. hele hele işin içine çin dahil olunca daha da ilginç olacak gibi.
• bilimin geldiği en üst düzeydir kendisi.
  
  normal nükleer reaktorler fisyon yapar. yani atomlar arası bağları kopararak atomları ayristirir ve bu ayristirmadan yuksek enerji elde eder.
  
  7-x ise dunyada basarilmasi imkansiz gibi gorunen füzyon işlemini yapmaya calisiyor. yani atomların birlestirilmesiyle enerji elde edilmesi işlemi. çin de bu konuda almanya ile yarisiyor ve çin devleti de füzyon denemelerini yapmaya başladı.
  
  füzyon olayina hakim olabilirlerse dünyada yep yeni bir çag acilir. temiz ve neredeyse sınırsız enerji demektir bu. simdilik saniyeler surelerinde füzyon gerceklestirebiliyorlar ama kimbilir. belki bir gün saatler, hatta günler boyunca füzyon işlemi yapabilecek seviyeye bile gelinebilir.
• fisyondan daha temiz, nükleer atık üretmeyen füzyon reaktörüdür. sscb tasarımı tokamak baz alınarak geliştirmiştir.
  
  2023 şubat'da op2 steady state operation'a geçip daha uzun süre stabil plasma tutmuştur.
  
  füzyon gerçekleşmesi için hizdrojen plazma yakıtın 100 milyon santigrad derecede olması gerekmektedir. wendelstein 7x içerisinde vakumlu odada manyetik olarak havada duran ve neredeyse soğutulan oda çeperlerine dokunmayan hidrojen plazmayı son denemelerde 8 dakika sabit tutabilmiş ve 1 gigajoule enerji üretilmi hedeflenmişken, 1.3 gigajoule enerji üretilmiştir.
  
  teknoloji olarak o kadar çılgın ki dünyadaki en sofistike çeper soğutma sistemine sahip reaktördür ama aynı zamanda odanın içinde 100 milyon santigrad deree sıcaklığı yakalamak gerekmektedir. sadece ısıtma sistemleri bile ion ısıtma, nötr parçacık enjeksiyonu, mikrodalga ışıma gibi sofistike sistemleri içermektedir.
  
  adamlar bunların hepsini geliştirmekle kalmıyor, ahenk içinde çalıştırarak füzyon yapmayı deniyorlar ve başarıyorlar. hayran olmamak elde değil, bilimin gelişmesi bu tarz deneyler, tesisler, kurumlar ve laboratuvarlar aracılığı ile mümkün oluyor ve gerçekten bilim sizden bir önceki biliminsanlarının omuzlarında yükselerek oluyor. füzyon reaktör özellikle tokamak tarihi 1950lere gidiyor.
  
  kendilerinin ilerleyen yıllardaki hedef plazmayı yarım saat stabil tutarak 18 gigajoule enerji üretimini sağlamak. bir nevi yapay güneş yapma yolunda ilerliyorlar diyebiliriz.
  
  dünyanın en büyük füzyon reaktörü wendelstein 7x
  
  oluşturulan plazmanın termal görüntüsü