transient luminous event *
-
atmosferin üst katmanlarında* gerçekleşen ve alışık olmayanları* çok şaşırtabilecek boy*, renk ve şekillerdeki plazma etkinlikleridir. daha alçak irtifalarda gözlemlenen ve deprem ışıkları veya küresel yıldırım olarak adlandırılan fenomenle bir bağlantısının olup olmadığı şimdilik bilinmemektedir; ayrıca deprem ışıkları ve küresel yıldırımlarla birlikte en sık "uçan daire" yakıştırması yapılan doğa olayıdır.
bunlar, yüksek irtifa pilotları ve astronotlar arasında tiplerine göre "elves", "sprites" ve "sprite halos" gibi adlarla anılmaktadır. daha çok fırtına bulutlarının kilometrelerce üstünde gözlemlendikleri belirtilmektedir:
http://en.wikipedia.org/…pper-atmospheric_lightning
http://www-star.stanford.edu/…pblthesis/thesis.html
http://www-star.stanford.edu/…pblthesis/node30.html
videolar:
http://www.youtube.com/watch?v=18cohzfw2du
http://www.youtube.com/…namtbaqq0k4&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=hhwlpx9tnh0
gözlemlenmiş örneklerin sunulduğu bir animasyon:
http://www.youtube.com/…zlw1hkb2vhu&feature=related
kısa bir belgesel, columbia mekiği kazasıyla ilgili bir teori de içeriyor:
http://www.youtube.com/watch?v=1r3m7bjx_tg&nr=1 (youtube'dan kaldırılmış, ileride bulursam tekrar koyacağım)
not: türkçe karşılığına rastlamadığım bir terim olduğundan kendim çevirmek istemeyip orijinal adıyla bıraktım. eğer "bu olayın bizdeki bilimsel adı şudur" diyen biri (mümkünse meteorolog) çıkarsa doğru adrese taşıyabilirim.
edit: bu eski entry daha önce upper atmospheric lightning başlığındaydı ancak meteorolojide konu artık "transient luminous event" adıyla anılıyormuş.
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap