• bir nevi menkul kiymetler borsasi. 16. yy sonlarinda ve 17. yy baslarinda, ozellikle hollanda'da, osmanli'dan gelen lalelerin inanilmaz boyutlarda deger kazanmasi sonucu insanlarin paralarini lalelere yatirmasi olayi. lalenin buyudukce, guzellestikce degerinin artmasi sonucu, tam bir borsa olayi yasanmistir. oyle dereceye gelmistir ki, bahcesine lale dikenin lalesi ertesi gun calinmis olmaktadir.
  • lâle yetiştirrneye aşırı merak.
    (bkz: tulipomania)
  • (bkz: semper augustus)
  • çılgınlığın büyüklüğünü göstermesi açısından, tek bir soğana ödenen 2500 gulden ile 27 ton buğday, 50 ton çavdar, 4 besili öküz, 8 besili domuz, 12 besili koyun, iki fıçı şarap, dört fıçı bira, iki ton tereyağı, üç ton peynir, çarşaflarıyla birlikte bir yatak, bir giysi dolabı ve gümüş bir kuba alınabilecek dönem. tabii o zaman hesaplar için otomobil ya da iphone kullanılamıyor. ancak patlamanın zirvesine doğru 6 bin guldenin üzerine alıcı bulabilen semper augustus varmış. ayrıca o zamanlar hollanda'da yıllık ücret 200 ile 400 gulden arasında ve küçük bir kasaba evinin fiyatı 300 guldendi. benim iktisada giriş hocamın adı da gülden'di.
    neyse, bu çılgınlıkla ilgili 2 güzel detay daha var. birincisi bu dönemde yapılan işlemlerin büyük çoğunluğu kredi senetleriyle yapılmıştır. vadeler de soğanların söküleceği ilkbahara denk geliyordu. yani o dönem yapılan çoğu işlem parasal karşılığı olmayan, asla ödenmeyecek kredi senetleriyle yapıldı. zaten çılgınlık sonrası hükümet komisyonu anlaşılan fiyatın %3,5'i ödendiği takdirde sözleşmelerin feshedileceğini açıkladı. bunlar insana yakın geçmişten bir şeyler hatırlatıyor tabii.
    ikincisiyse bu balonun ardından amsterdam'da ekonomik kriz olmadı. laleye ilk yıllarında büyük meblağlar ödeyen zengin kesim fiyatların yükselmeye başlamasının ardından piyasadan çekilir, amsterdam tacirleriyse kârlarını evlere ve the east india company hisselerine yatırmaya devam eder. yani özetle olan evini barkını satıp laleye giren orta ve alt tabakaya olur. hizmetçisinden, bakkalına herkes. hatta ressam jan van goyen de 900 gulden ve iki tablosu karşılığında bir miktar soğan alanlardan biri. yani özetle homo bulla est.
  • http://www.economist.com/…lvr.it&utm_medium=twitter
  • bugünün bitcoin furyasına hayli benzer çılgınlık. 3 şubat 1637 tarihinde sonlanmıştır.
hesabın var mı? giriş yap