tristan akoru

• richard wagner'in tristan und isolde operasinda calinan ve tristan motifini simgeleyen akor. fa, si, re diyez ve sol diyez notalarindan olusur. daha genel bir anlamda ise su ses araliklarindan olusan herhangi bir akora tristan akoru denebilirmis: pesten tize dogru bir artik dortlu, bir major uclu ve bir tam dortlu.
  
  martin vogel'a gore bu akor daha once baska bestecilerin (guillaume de machaut, carlo gesualdo, bach, mozart, beethoven, louis spohr) yapitlarinda da mevcuttur ama wagner'in operasinda calinis suresi cok daha uzundur ve ayni motif tristan und isolde'de birkac kez dinleyicinin karsisina cikar.
  
  muzikologlarin ustunde derin tartismalara girdikleri "androjenik" bir akordur. anlayabildigim kadariyla bu tartismalar, akorun nasil cozumlendigi, onu neyin takip ettigi ve akorun hangi baglamda calindigi uzerine donuyorlar.
  
  http://en.wikipedia.org/wiki/tristan_chord
  http://de.wikipedia.org/wiki/tristanakkord
• (bkz: tristan tzara)
• bu akorun hector berliozun 7 bolumlu romeo ve juliet baslikli korolu senfonisindeki romeo ve juliet temalari ile nasil iliski icerisinde oldugunun muzikal ve dilbilimsel bir incelemesi icin :
  
  http://www.youtube.com/watch?v=hwxo3i8assg
  
  ayrica (bkz: #23120630)
• bu akor, wagner'in tristan und isolde operasında ilk olarak act 1, prelude'de duyulur.
  
  la minör tonunda, fa, si, re diyez ve sol diyez seslerinden oluşur, sonraki ölçüde ise mi, sol diyez, re naturel ve si naturel seslerinden oluşan dominant yedili akoruna çözülür.
  
  eserin leitmotifidir.
• akor çözülmez ve bitiş etkisi yaratmaz; bir nevi havada kalır. eser boyunca tristan'ın leitmotifinde kullanılır. tristan'ın arada kalmış halini, çözümsüz hayatının bir yansımasıdır desek yalan olmaz.
• depresyonun, acının ve aşkın ulaştığı nihai bir sonuç olmadığından tristan akoru da aynı bu hisler gibi havada kalmıştır. aşkın ve acının sonu yoktur, ta ki hayat^* bitene kadar. hayat çözümlendiğinde akor da çözümlenir.
  
  (bkz: modern müzik)
• antonio pappano discusses wagner's 'tristan' chord
• istenen çözülmeyi bir türlü vermeyerek dinleyiciyi strese sokar ve kanırtır. sonunda ki çözülme boşalma lezzetinde olur.
• wagner'in tristan ve isolde operası'nın 1. perdesinin açılışındaki, ağır tempoda üfleme çalgılar tarafından leitmotiv olarak duyurulan "fa-si-re diyez-sol diyez" seslerinden oluşan, romantik armonide bir kriz yaratan, tonaliteyi rahatsız ederek yeni bir çığır başlatan akora sonradan verilen ad.
  
  genelde temel sese göre minör üçlü, eksik beşli, minör yedili akorlar için kullanılan, amerikan terimi olarak yarı eksik yedili akor (half-diminished 7th chord) karşılığı alınan bu akor, 19. yy. sonu ve 20. yy. başında kromatik armoninin gelişiminde önemli bir rol oynamıştır.
• wagner hayatından bahsederken; var olanın kaynağının, ve anlamının derinliklerini anlamak için bir eğilim hissettiğinden bahseder. efendim, wagner gençliğinde bir sol devrimcidir. zaman geçtikçe, hayatı ve insanları anlamaya başlayınca “devrimciliğe bi ara vereyim ben” demiş, yaş 35 falan olunca da siyasetten iyice uzaklaşmış ve anlamı açıklamada kelimelerin kifayetsiz kaldığı yerde yetişen sanat eserleri yaratmak için yollara vurmuştur. mevcut durumunu “o bir sağcı oldu” mottosuyla yaftalayan, değişimi anlamak istemeyen, geçmiş ve gelecekte yaşamaktan hoşlanan, ama anı yaşamayı reddeden cenahı da geride bırakmıştır. çatışmaların derinliklerine müzikle basamaklar oluşturan opera, wagner için bir eleştiri aracı olmuş, insanlara sevginin de dili olan müzikle çözümler sunmaya başlamıştır. hem zaten içinde insanın bulunduğu hiçbir coğrafyada, sevgiyi barındırmayan siyasi çözümler de insanları mutluluğa ulaştırmamıştır. tristan ve isolde’de, tarihte bulunan büyük düşünürlerin, wagner’a açmış oldukları yeni ufuklar eşliğinde yaptırmış oldukları müzik ve tristan akoru’da 50’li yaşlarında viyana’dan kaçmak mecburiyetinde kalan bir dehanın, hayat içindeki mücadelesiyle oluşmuş sesler bütünüdür..